Sendika İşyeri Temsilcisi Hakları

Anayasa ile güvence altına alınan sendikal hakların korunmasında işyeri sendika temsilcilerinin önemli bir işlevi vardır. Bu nedenle temsilcilerin hak ve yükümlülükleri 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda özel olarak düzenlenmiştir. Bu yazımızda sendika işyeri temsilcisi hakları ve iş güvencesi konusu ayrıntılarıyla incelenmiştir.

Hangi Durumlarda Sendika Temsilcisi Görevlendirilir?

Toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetkisi kesinleşen sendika, aşağıdaki tabloda belirtilen sayıdaki işyeri sendika temsilcisini işyerinde çalışan üyeleri arasından atayarak 15 gün içinde kimliklerini işverene bildirir. Sendika tüzüğünde temsilcinin seçimle belirlenmesi kararlaştırılmışsa yapılan seçim sonucunda seçilen üyeler temsilci olarak atanır. Atanan temsilcilerden biri baş temsilci olarak görevlendirilebilir.

İşyeri Sendika Temsilcisinin Görevleri Nelerdir?

İşçilerin sorunlarını dinleyerek çözüm getirmek, işçi ile işveren arasında iş birliğini, uyumu ve çalışma barışını sağlamak ile çalışma koşullarının uygulanmasına yardımcı olmak temsilcilerin ana görevleridir. Sendika temsilcileri görevlerini yerine getirirken işyerindeki işlerini aksatmamak ve iş disiplinine aykırı davranmamak zorundadır. İşveren de sendika temsilcilerinin görevlerini hızlı ve etkili bir şekilde yapmaları için gerekli imkân ve kolaylıkları sağlamak zorundadır.

Sendika İşyeri Temsilciliği Güvencesi Nedir?

Temsilcilerin iş sözleşmeleri haklı bir neden olmadıkça ve nedeni yazılı olarak açık ve kesin bir biçimde belirtilmeksizin feshedilemez. Diğer işçilerden farklı olarak sendika temsilcilerinin iş sözleşmeleri feshedilirken geçerli neden yeterli değildir. İş sözleşmesi feshedilen temsilci veya üyesi olduğu sendika fesih bildiriminin tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde işe iade davası açabilir.

Mahkeme feshin geçersizliğine karar verirse temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları temsilciye ödenir. Boşta Geçen Süre Ücreti başlıklı yazımızda belirttiğimiz üzere boşta geçen süre ücreti normal şartlar altında dört aylık ücretle sınırlıdır. Sendika temsilcilerinin boşta geçen süre ücretinde ise bu yönde bir sınırlamaya gidilmemiştir. Ayrıca iş güvencesi hükümleri kapsamında yer alan işçilerin boşta geçen süre ücretini alabilmeleri için işe başlamak üzere işverene başvuruda bulunmuş olmaları gerekirken temsilciler için böyle bir şart bulunmamaktadır.[1]

İşe iade kararının kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başlamak üzere işverene başvurması gerekir. İşveren başvurusuna rağmen işçiyi altı iş günü içinde işe başlatmazsa, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilir ve temsilcinin ücret ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam eder. Temsilcilik süresi sonunda işçinin yeniden temsilci olarak atanması halinde ücret ve diğer haklar yeni temsilcilik döneminde de ödenmeye devam eder.

Sendika İşyeri Temsilciliği Güvencesi Kapsamında Boşta Geçen Süre Ücretini Talep Eden İşçi Ayrıca Sendikal Tazminat Talep Edebilir mi?

Sendika işyeri temsilciliği güvencesi kapsamında işe iade davası açan ve boşta geçen süre ücretini isteyen bir işçi aynı zamanda sendikal tazminat talep edemez. Bu nedenle sendika işyeri temsilcisi bu iki haktan birini seçmeli ve dava dilekçesinde hangi kapsamda başvuruda bulunduğunu belirtmelidir.[2]

İşyeri Sendika Temsilcisinin İşi veya İşyeri Değiştirilebilir mi?

Yazılı onayı olmadıkça sendika işyeri temsilcisinin işyeri değiştirilemez veya çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılamaz. İşçinin rızası olmadan yapılan değişiklikler geçersiz sayılır. Yargıtay’ın vermiş olduğu kararlar da bu yöndedir.[3]

KAYNAKLAR

[1] Yargıtay 22. H.D. 14.02.2018 gün, 2018/792 E, 2018/3263 K.

[2] Yargıtay 22. H.D. 22.10.2018 gün, 2018/13823 E, 2018/22787 K.

[3] Yargıtay 22. H.D. 11.06.2019 gün, 2016/15004 E 2019/12657 K.