Bildirimli fesihlerde ihbar süresi sonunda iş sözleşmesi sona erecek olan işçinin yeni bir iş bulma ihtiyacı olduğundan bu işçilere iş bulmaları için iş arama izni verilir. Söz konusu izin kamu düzenini ilgilendirdiğinden işverenin bu yükümlülüğünü ortadan kaldıran sözleşmeler geçersizdir. İş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi veya işyeri uygulamalarıyla bildirim süreleri arttırılmışsa söz konusu izin bu bildirim sürelerinin tamamında kullanılır.[1]
İş Sözleşmesini İhbar Süresi Tanımak Suretiyle Kendisi Fesheden İşçiye Yeni Bir İş Bulması İçin İzin Verilir mi?
İş sözleşmesini ihbar öneli tanımak suretiyle kendisi fesheden işçi de söz konusu izni kullanabilir.[2]
Haklı Nedenlere Dayalı Olarak Yapılan Fesihlerde Yeni Bir Bulması İçin İşçiye İzin Verilir mi?
İş Kanununun 24. ve 25. maddelerine (işverenin ve işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı) dayalı olarak yapılan fesihlerde ihbar öneli verilmediğinden işçiye iş bulması için izin kullanırılmaz.
İhbar Tazminatı Peşin Ödenerek İş Sözleşmesi Feshedilen İşçiye Yeni Bir İş Bulması İçin Verilir mi?
Bildirim sürelerine ilişkin ücreti (ihbar tazminatı) peşin olarak ödenerek iş sözleşmesi feshedilen işçilere yeni bir iş bulması için izin verilmez.
İşçiye Yeni Bir İş Bulması İçin Kaç Saat İzin Verilir?
İşçiye yeni bir iş bulması için verilecek iznin süresi günde iki saatten az olamaz. İki saatlik süre minimum süreyi ifade ettiğinden iş sözleşmeleri, toplu iş sözleşmeleri veya işyeri uygulamalarıyla söz konusu iznin iki saatten fazla olması kararlaştırılabilir.
İş Arama İzin Süresini Kullanan İşçiye Ücret Ödenir mi?
Yeni bir iş bulması için verilen izni kullanan işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz. Söz konusu izin ücretli bir izin olduğundan iş arama iznini kullanan işçilerin ücreti tam olarak ödenir.
İzin Hangi Saatlerde Kullanılır ve Bu Saatleri Kim Belirler?
İznin iş saatleri içinde kullandırılması gerekir. Hafta tatili, Ulusal Bayram ve genel tatil gibi işçinin çalışmadığı günler için işçiye izin verilmez. Ancak işçi bu günlerde çalışıyorsa yeni iş arama iznini hakeder. İş saatleri içinde olmak kaydıyla, iznin hangi saatler arasında kullanılacağı işveren tarafından belirlenir. İhbar süresi içinde işçinin iş görme borcu devam ettiğinden işçi izinlerini hangi saatler arasında kullanacağını kendi başına belirleyemez.[3]
Yeni İş Arama İzin Süresi Toplu Olarak Kullandırılabilir mi?
Söz konusu izin sadece işçinin isteği ile toplu kullanılabilir. İzni toplu kullanmak isteyen işçi, bu iznini işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşçi toplu kullanma talebini usulüne uygun olarak yapmışsa işveren bu talebi kabul etmek zorundadır. İzin toplu kullanılmak isteniyorsa toplam izin saati günlük çalışma saatine bölünür ve kaç gün izin kullanılacağı belirlenir.
Örnek 1: İşyerinde haftanın altı günü günde 7,5 saat çalışma yapılmakta ve pazar günü hafta tatili kullanılmaktadır. İşveren 01.01.2020 tarihinde işe giren işçisinin iş sözleşmesini bildirimli olarak feshetmek istediğini 01.03.2020 tarihinde işçiye bildirmiştir. İşçinin bildirim süresi iki hafta olduğu için fesih işlemi 15.03.2020 tarihinde gerçekleşecektir. İşçi söz konusu iznini toplu olarak kullanmak istediğini işverene bildirmiştir. Bu durumda bildirim süresi içinde 12 iş günü bulunduğundan bu süre içinde kullanılacak izin süresi 24 saattir. İşçi bu 24 saati aşağıdaki gibi kullanacaktır:
- 14.03.2018: İzinli
- 13.03.2018: İzinli
- 12.03.2018: İzinli
- 11.03.2018: Hafta Tatili
- 10.03.2018: 1,5 saat iş arama izni
İş Arama İzin Süresinde Çalıştırılan İşçinin Ücreti Zamlı mı Ödenir?
İzin esnasında çalıştırılan işçiye çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırıldığı sürenin ücreti de yüzde yüz zamlı olarak ödenir.
Örnek 2: Aylık ücreti 3000 TL olan örnek 1’de belirtmiş olduğumuz işçi iş arama izinleri kullandırılmaksızın çalıştırılırsa aylık ücretine ek olarak 48 saatlik ücret daha hakeder. Bu kapsamda işçiye 639,99 TL (3000/30/7,5×48=639,99) daha ücret ödenir.
Bildirim Süresi İçerisinde Yeni Bir İş Bulması İçin İzin Verilmeyen İşçi Dava Açarak İş Arama İzin Ücretini Talep Edebilir mi?
İş sözleşmesi bildirimli olarak feshedilen ve bildirim süreleri içerisinde iş arama izni kullandırılmayan işçi, söz konusu izinler karşılığında yüzde yüz zamlı ücret talep edebilir. Ancak söz konusu iznin kullandırılmamış olması kullandırılan ihbar süresinin geçersizliğine neden olmaz.[4]
Bildirim Süresi Verilmeyen İşçi Dava Açarak İş Arama İzin Ücretini Talep Edebilir mi?
Bildirim süresi verilmeyen işçi dava açarak ihbar tazminatı talep edebilir. İş arama izni ile ihbar tazminatı birlikte hüküm altına alınamayacağından bildirim süresi verilmeyen işçi dava açarak söz konusu izni talep edemez. Söz konusu izin sadece bildirim süreleri içinde söz konusu olur.
Bildirim Süresi İçerisinde veya Öncesinde Yeni Bir İş Bulan İşçiye İş Arama İzni Kullandırılır mı?
İşçi bildirim süresi başlamadan veya bildirim süresi içerisinde yeni bir iş bulmuş olsa bile, iş arama ihtiyacı devam edebilir. Çünkü işçi, söz konusu izin sırasında, daha iyi bir iş bulma imkânına sahiptir. Bu nedenle iş bulmuş olsa bile işçiye yeni bir iş bulması için izin kullandırılır.[5]
Part-Time (Kısmi Süreli) İş Sözleşmesiyle Çalışan İşçinin İş Arama İzin Süresi Ne Kadardır?
Konuyla ilgili bilgiye Part Time (Kısmi Süreli) İş Sözleşmesiyle Çalışan İşçilerin Yeni İş Arama İzni başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
KAYNAKLAR
[1] Yargıtay 7. H.D. 28.04.2015 gün, 2015/8862 E, 2015/7426 K.
[2] Yargıtay 9. H.D. 13.02.2014 gün, 2011/53717 E, 2014/4374 K.
[3] Yargıtay 9. H.D. 0 5.02.2014 gün, 2011/53724 E, 2014/3398 K.
[4] Yargıtay 22. H.D. 24.06.2019 gün, 2016/17110 E, 2019/13901 K.
[5] Yargıtay 22. H.D. 01.12.2015 gün, 2014/19880 E, 2015/33173 K.
