İş sözleşmesinin tarafları arasındaki güven ilişkisinin temelden çökmesine veya sarsılmasına neden olan haller İş Kanununun 25. maddesinde düzenlenmiş olup belirtilen durumların ortaya çıkması halinde işçinin iş sözleşmesi bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshedilebilir. Ancak bazı işçi davranışları taraflar arasındaki güven ilişkisini temelden sarsmasa da işyerindeki uyumu olumsuz etkileyebilir. Bu noktada haklı feshe göre daha hafif bir yaptırım olan geçerli fesih kavramı karşımıza çıkar. Bu yazımızda işçinin davranışları nedeniyle fesih konusu ayrıntılarıyla incelenmektedir.
İşçilerin Hangi Davranışları Geçerli Fesih Kapsamındadır?
Haklı nedenle derhal fesih için öngörülen nedenler kadar ağır olmamakla birlikte iş sözleşmesine aykırı olan davranışlar işçinin davranışları nedeniyle fesih kapsamındadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus sözleşmeye aykırılık teşkil eden davranışın işçinin kusur veya ihmaliyle gerçekleşmesidir. İş sözleşmesi işçinin kusur veya ihmaline dayanmayan davranışlar nedeniyle feshedilemez.[1]
Geçerli fesih kapsamında yer alan aşağıdaki davranışlar İş Kanununun gerekçesinde örnek olarak sayılmıştır.
- İşverene zarar vermek veya zararın tekrarı tedirginliğini yaratmak
- İşyerinde rahatsızlık yaratacak şekilde çalışma arkadaşlarından borç para istemek
- Arkadaşlarını işverene karşı kışkırtmak
- İşini uyarılara rağmen eksik, kötü veya yetersiz olarak yerine getirmek
- İş akışını ve iş ortamını olumsuz etkileyecek bir biçimde diğer kişilerle ilişkiye girmek
- İşin akışını aksatacak şekilde uzun telefon görüşmeleri yapmak
- Sık sık işe geç gelmek
- İşini aksatacak şekilde işyerinde dolaşmak
- Amirleri veya iş arkadaşları ile ciddi geçimsizlik göstermek ve gereksiz yere tartışmaya girmek
İşçinin Davranışları Nedeniyle Fesih İçin İşçinin Savunması Alınmalı mıdır?
İş Kanununun 19. maddesine göre, hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan bir işçinin iş sözleşmesi, o işçinin davranışı ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Dolayısıyla işçinin davranışları nedeniyle yapılan fesihlerde savunma alınmamış olması feshi geçersiz hale getirir. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için İşçinin Savunması Alınmadan İşten Çıkarılması başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
İşverene Zarar Vermek Geçerli Fesih Nedeni midir?
İşçinin vermiş olduğu zarar otuz günlük ücretinden fazlaysa iş sözleşmesi İş Kanununun 25. maddesi uyarınca haklı nedenle feshedilebilir. Konu hakkında ayrıntılı bilgi için İşvereni Zarara Uğratmak başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Ancak otuz günlük ücret tutarından az olsa bile söz konusu zarar işyerindeki uyumu olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durumda feshin son çare olması ilkesine uyulmak kaydıyla iş sözleşmesi geçerli nedenle feshedilebilir.
İşçinin Görevini Yapmaması Geçerli Fesih Nedeni midir?
İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi İş Kanununun 25. maddesi uyarınca haklı nedenle fesih sebebidir. Konu hakkında ayrıntılı bilgi için İşçinin Görevini Yapmaması başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Ancak işçinin görevini eksik, kötü veya yetersiz olarak yerine getirmemesi haklı neden değil geçerli neden oluşturur.
İşçinin Devamsızlık Yapması Geçerli Fesih Nedeni midir?
İşçinin izinsiz olarak veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü, yahut bir ayda üç işgünü devamsızlık yapması işverene iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı verir. Konu hakkında ayrıntılı bilgi için Devamsızlık Nedeniyle Fesih başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Ancak belirtilen şartlar oluşmamasına rağmen işçinin sık sık devamsızlık yapması veya işe geç gelmesi fesih için geçerli neden oluşturur.
İşçinin Davranışları Nedeniyle Yapılan Geçerli Fesihlerde İşçiye İhbar Süresi Tanınır mı?
İş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedilmesi haklı fesih değil bildirimli fesihtir. Dolayısıyla işçinin davranışları nedeniyle yapılan geçerli fesihlerde işçiye ihbar süresi tanınır. İhbar süresi ile ilgili ayrıntılı bilgi için İhbar Süresi Hakkında Tüm Merak Edilenler başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. İhbar süresi tanınmaması durumunda işçinin ihbar tazminatı talep etme hakkı doğar.
İşçinin Davranışları Nedeniyle Yapılan Fesihlerde İşçiye Kıdem Tazminatı Ödenir mi?
Ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık oluşturmadığından işçinin davranışları nedeniyle yapılan geçerli fesihlerde en az bir yıl çalışmış olan işçilere kıdem tazminatı ödenir. Kıdem tazminatı hakkında ayrıntılı bilgi için Kıdem Tazminatına Nasıl Hak Kazanılır başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Kaynaklar
[1] Yargıtay 22. H.D. 10.12.2019 gün, 2019/7908 E, 2019/22799 K.
