İş Kanununa göre işçinin fiziki veya mesleki yetersizliği iş sözleşmesinin feshi için geçerli neden oluşturur. Ancak işçinin verimi veya performansı nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilebilmesi için belirli şartların gerçekleşmesi gerekir. Bu yazımızda performans düşüklüğü nedeniyle fesih tüm yönleriyle ele alınacaktır.
Mesleki veya Fiziki Yetersizlik Nedir?
İşçinin sık sık hastalanması, hastalık veya yaşlılık nedeniyle işini gereği gibi yerine getirememesi durumları fiziki yetersizlik olarak adlandırılırken ortalama olarak benzer işi görenlerden daha az verimli çalışması, işe yatkın olmaması, öğrenme ve kendini geliştirme yetersizliği nedeniyle düşük performans göstermesi durumları mesleki yetersizlik olarak adlandırılır. Ayrıca iş sözleşmesi, işyeri personel yönetmeliği vb belgelerde belirtilen performans değerlendirme kriterlerine uyulmaması da işçinin yetersizliğini gösterir.[1]
İş Sözleşmesi Performans Düşüklüğü Nedeniyle Feshedilebilir mi?
Performans ve verimlilik sonuçlarının fesih için geçerli neden oluşturabilmesi için bu konuda işyerine özgü, objektif, gerçekçi, makul ve uygulanabilir kriterler belirlenmiş ve bu kriterler işçiye önceden bildirilmiş olmalıdır. İş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedilebilmesi için performansın süreklilik gösteren bir şekilde azalmış olması gerektiğinden süreklilik göstermeyen performans düşüşleri fesih için geçerli neden oluşturmaz.[2]
Performans değerlendirme sonuçları düşük olan işçiye performansını arttıracak eğitimler verilmeli, verilen eğitimlere rağmen performansını arttıramayan işçiler imkan varsa yeterliliğine uygun başka işlerde görevlendirilmelidir. Gerekli eğitimler verilmeden ve işçinin başka bir işte çalıştırılma imkânı değerlendirilmeden yapılacak fesihler feshin son çare olması ilkesine uyulmadığı için geçersiz sayılır.[3]
İş sözleşmesini işçinin performans düşüklüğü nedeniyle feshetmek isteyen işverenin bu iddiasını ispatlaması gerekir.[4]
Performans Düşüklüğü Nedeniyle Fesih İçin İşçinin Savunmasının Alınması Zorunlu mudur?
Performans düşüklüğünün geçerli feshe dayanak olabilmesi için işçinin savunmasının alınması gerekir. Söz konusu savunma doğrudan performansa yönelik olmalıdır. Başka bir nedenle alınan savunma performans düşüklüğü için geçerli kabul edilemez. Fesih için diğer tüm şartlar gerçekleşmiş olsa dahi işçinin savunmasının alınmaması feshi geçersiz hale getirir.[5] Konu hakkında ayrıntılı bilgi için İşçinin Savunması Alınmadan İşten Çıkarılması başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle İş Sözleşmesi Feshedilecek İşçiye İhbar Süresi Tanınmalı mıdır?
Performans düşüklüğü iş sözleşmesinin feshi için haklı neden değil geçerli neden oluşturur. Bu nedenle performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesi feshedilecek işçiye ihbar süresi tanınmalıdır. Eğer işçiye ihbar süresi tanınmamışsa işçinin ihbar tazminatı talep etme hakkı doğar.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle İş Sözleşmesi Feshedilen İşçiye Kıdem Tazminatı Ödenir mi?
Ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık oluşturmadığından performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesi feshedilecek işçiye en az bir yıl çalışmış olma koşuluyla kıdem tazminatı ödenir.
İş Sözleşmeleri Performans Düşüklüğü Nedeniyle Feshedilen İşçiler İşsizlik Ödeneği Alabilir mi?
İş sözleşmeleri ihbar sürelerine uyularak işveren tarafından feshedilen işçiler işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar. Dolayısıyla iş sözleşmeleri performans düşüklüğü nedeniyle feshedilen işçiler de gerekli süre şartlarını sağlamak koşuluyla işsizlik ödeneği alabilirler. Konu hakkında ayrıntılı bilgi için İşsizlik Ödeneği Hakkında Her Şey başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
KAYNAKLAR
[1] Prof. Dr. Fevzi Demir, En Son Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku Uygulaması, Albi Yayınevi 11. Baskı, 2018, İzmir, s. 328-329.
[2] Yargıtay 9. H.D. 27.06.2018 gün, 2017/27643 E, 2018/14018 K.
[3] Yargıtay 9. H.D. 26.03.2018 gün, 2017/21990 E, 2018/6271 K.
[4] Prof. Dr. Sarper Süzek, İş Hukuku, Beta, Yenilenmiş 8. Baskı, İstanbul, 2012 s.590.
[5] Yargıtay 9. H.D. 25.06.2018 gün, 2017/27109 E, 2018/13733 K.
