İşyeri Devri ve İşçiler İçin Sonuçları

İşyerinin veya işyerinin bir bölümünün hukuki bir işleme dayalı olarak başka birine devri işyeri devri olarak adlandırılır. İşyeri devrinin işçiler için sonuçları ile devralan veya devredenin sorumlulukları konusunda önemli uyuşmazlıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu yazımızda konu ayrıntılarıyla incelenecektir.

İşyeri Devri Nedir?

İş Kanununun 6. maddesine göre; işyerinin veya işyerinin bir bölümünün hukuki bir işleme dayalı olarak başka birine devri işyeri devri olarak adlandırılır. Söz konusu maddede “başka birine devri” ibaresi kullanılarak devralanın devirden önce işveren sıfatına haiz olmasının zorunlu olmadığı belirtilmiştir.

İşyeri devrinden söz edilebilmesi için devre konu olan bir işyeri bulunmalı ve söz konusu işyerinde çalışan işçi olmalıdır.

İşyeri Devri Sayılması İçin Devir İşlemi Nasıl Yapılmış Olmalıdır?

İş Kanununun 6. maddesinde devrin hukuki bir işleme dayalı olması şart koşulmuştur. Söz konusu hukuki işlem; devir, satış, kiralama veya bağışlama sözleşmesi olabilir. Yargıtay vermiş olduğu kararlarda yazılı, sözlü ve hatta zımni olarak yapılan anlaşmaları dahi hukuki işlem olarak değerlendirmektedir.[1]

Alt İşverenlerin Değişmesi İşyerinin Devri midir?

İşçinin değişen alt işverenlere ait işyerlerinde ara vermeden çalışması durumunda, işyeri devri kuralları geçerli olur. Söz konusu alt işverenler arasında hukuki bir işlem olup olmaması sonuca etki etmez.[2]

Devir Halinde İş Sözleşmelerinin Durumu Nedir?

İşyerinin devri halinde devir tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçlarıyla devralana geçer. İş sözleşmelerinin devri için ayrıca bir işlem yapılması gerekmediği gibi işçilerden onay alınması zorunluluğu da bulunmamaktadır.

İşyerinin devri ile birlikte iş sözleşmeleri sona ermemektedir. Bu nedenle devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür. İş sözleşmesiyle birlikte iş sözleşmesinin eki niteliğinde olan personel yönetmelikleri ve işyeri uygulamaları da uygulanmaya devam eder.

İşyerinin Devrinde İş Sözleşmeleri Ne Zaman Devralana Geçer?

İşyerinin fiili olarak devredildiği tarihte iş sözleşmeleri devralana geçer. Ancak devir tarihi tam olarak belirlenemiyorsa hukuki işlemin yapıldığı tarihe göre işlem yapılmalıdır. Yargıtay bir kararında hukuki işlemden önce yapılan devri devir tarihi olarak kabul etmiştir.[3]

Devralan İşveren Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirim Yapmalı mıdır?

İşyerini devralan işveren devir veya intikal tarihini takip eden on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna işyeri bildirgesi vermelidir. Ayrıca işçiler için işten ayrılış veya işe giriş bildirgesi verilmesi gerekmemektedir.

Devirden Sonra Devreden İşverenin Sorumluluğu Sona Erer mi?

Devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil günü ücreti gibi borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak devreden işverenin sorumluluğu iki yıl sonra sona erer. Bu konuda tek istisna aşağıda açıklanacağı üzere kıdem tazminatıdır.[4]

Devreden işveren, devirden önce doğmamış ve devir tarihinde ödenmesi gerekmeyen borçlardan sorumlu değildir. Örneğin yıllık ücretli izin hakkı iş sözleşmesi feshedilmediği sürece paraya dönüşmeyeceğinden devralan işverenin kullandırılmayan yıllık ücretli izinleri kullandırma yükümlülüğü devam eder. Aynı şekilde devreden işverenin ihbar tazminatından da sorumlu olması düşünülemez.[5]

Devirden Sonra İş Sözleşmesinin Feshedilmesi Halinde Devreden İşveren Kıdem Tazminatından Sorumlu Olur mu?

1475 Sayılı İş Kanununun yürürlükteki 14. maddesi uyarınca, işyerinin devri halinde kıdem tazminatından her iki işveren de sorumludur. Ancak devreden işverenin sorumluluğu kendi dönemi ve devir tarihindeki ücretle sınırlıdır.

İş sözleşmesi kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona eren işçi; son ücretine göre hesaplanan kıdem tazminatını son işverenden talep edebileceği gibi devreden işverenin sorumlu olduğu kısmı devreden işverenden de talep edebilir.

Devreden İşverenin Kıdem Tazminatı Sorumluluğu Ne Zaman Sona Erer?

Yukarıda belirtildiği üzere kıdem tazminatında devreden işverenin sorumluluğu iki yılla sınırlı değildir. Bu noktada genel zamanaşımı kurallarına göre hareket etmek ve zamanaşımının başlangıç tarihini devir tarihi değil iş sözleşmesinin fesih tarihi olarak belirlemek gerekir.

İşyeri Devri Nedeniyle İş Sözleşmesi Feshedilebilir mi?

İşyeri devri işçi veya işveren için haklı fesih sebebi değildir. Ancak devirden sonra iş sözleşmesinin feshedilmesi için geçerli veya haklı fesih sebepleri ortaya çıkarsa iş sözleşmesinin feshedilebilmesi mümkündür. Örneğin devirden sonra işçinin çalıştığı birimi kapatan işveren işçiyi başka bir bölümde çalıştırma imkânı bulamıyorsa iş sözleşmesini geçerli nedenle feshedebilir.

Devralan İşveren Devirden Önce Sona Eren İş Sözleşmelerinden Sorumlu mudur?

İşyerinin devri ile birlikte iş sözleşmeleri tüm hak ve borçlarıyla devralana geçer. Ancak devralan işveren devirden önce sona eren iş sözleşmelerinden sorumlu tutulamaz.[6]

KAYNAKLAR

[1] Yargıtay 22. H.D. 08.10.2018 gün, 2018/11390 E, 2018/21209 K.

[2] Yargıtay 9. H.D. 13.05.2019 gün, 2017/12728 E, 2019/10597 K.

[3] Yargıtay 9. H.D. 22.06.2017 gün, 2017/5490 E, 2017/11210 K.

[4] Yargıtay 9. H.D. 15.04.2019 gün, 2017/10235 E, 2019/8750 K.

[5] Yargıtay 9. H.D. 26.10.2015 gün, 2014/16818 E, 2015/29928 K.

[6] Mehmet Erol, İşverenin İş Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülükleri, Birleşik Matbaacılık, İzmir, 2014, s.31, Prof. Dr. Sarper Süzek, İş Hukuku, Beta, Yenilenmiş 8. Baskı, İstanbul, 2012 s.207.