İşverenler daha az vergi ya da sigorta primi ödemek amacıyla asgari ücrete kadar olan ücreti kayıtlarda göstererek bankadan, asgari ücreti aşan ücreti kayıtlarda göstermeksizin elden ödeyebilmektedir. Ücretin kayıtlarda düşük gösterilmesi çalışma hayatında karşılaşılan en büyük problemlerden biridir. Bu yazımızda “Sigortam Asgari Ücretten Yatıyor Ne Yapmalıyım” ya da “Elden Verilen Maaşın İspatı Nasıl Yapılır” gibi soruların cevapları aranacaktır.
Sigortam Asgari Ücretten Yatıyor Ne Yapmalıyım ?
Ücreti kayıtlarda düşük gösterilen işçi çalışmaya devam ediyorsa ALO170’i arayarak ya da CİMER’e başvurarak bu konuda bir denetim yapılmasını isteyebilir. Başvuru sırasında varsa delillerini ve beyanına başvurulmasını istediği çalışanları belirtmesi işçinin lehinedir.
Ücreti kayıtlarda düşük gösterilen işçi işten ayrılmışsa arabuluculuk başvurusunda ya da dava dilekçesinde söz konusu durumu belirterek haklarının gerçek ücret düzeyinden ödenmesini talep etmelidir.
Elden Verilen Maaşın İspatı Nasıl Yapılır?
Ücretin kayıtlarda düşük gösterildiğini iddia eden işçinin bu iddiasını ispatlaması gerekir. Ancak Yargıtay vermiş olduğu kararlarda işçi açısından yazılı ispat koşulunun aranmaması gerektiğini belirterek işçinin ispat yükünü hafifletmektedir. Dolayısıyla iş sözleşmesinde veya ücret bordrosunda ücret düşük gösterilmiş olsa dahi işçi aksini iddia edebilir.[1]
Ücretinin kayıtlarda gösterilenden daha fazla olduğunu iddia eden işçi; kayıtdışı ücret ödemelerini gösterir belge, kredi kullanması için işverence hazırlanan ve bankaya sunulan ücret bilgisi belgesi gibi yazılı bir delili varsa yazılı delillerini ve konu hakkında bilgi sahibi olabilecek tanıklarını belirtmelidir.
İşverence hazırlanan ve bankaya sunulan ücret bilgisi belgesi ücretin ispatı için her durumda yeterli bir belge değildir. Zira işverenler işçilerin kredi almasını kolaylaştırmak için bu yönde belgeler düzenleyebilmektedir.[2]
Mahkeme İşçinin Gerçek Ücretini Nasıl Belirler?
Ücret miktarının çekişmeli olması halinde; işçinin kıdemi, mesleki unvanı, fiilen yaptığı iş, işyerinin özellikleri ve emsal işçilere ödenen ücretler gibi hususlar dikkate alınarak gerçek ücret belirlenmelidir. Bu noktada tanık beyanları gözetilmeli ve işçinin meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, mesleki unvanı ve fiilen yaptırıldığı iş bildirilerek sendikalardan ve ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceği araştırılmalı ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir sonuca gidilmelidir.[3] Gerçek ücret net bir şekilde belirlenemiyorsa meslek kuruluşları tarafından bildirilen ücretlerin ortalaması alınarak sonuca ulaşılır.[4]
Ücreti Düşük Gösterilen İşçi İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshedebilir mi?
Ücreti düşük gösterilen işçi İş Kanununun 24. maddesi uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere işçinin iddialarını ispatlaması gerekir.
Ücretin Kayıtlarda Düşük Gösterilmesinin İşçi Açısından Zararları Nelerdir?
Ücretin kayıtlarda düşük gösterilmesi sigorta primlerinin de düşük yatırılmasına neden olacağından; düşük yaşlılık aylığı (emekli maaşı), düşük geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası), düşük işsizlik ödeneği vb zararlara neden olur. Aynı zamanda kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti gibi ücrete bağlı olan hakların da düşük hesaplanmasına neden olur.
Ücretin Kayıtlarda Düşük Gösterilmesinin Devlet Açısından Zararları Nelerdir?
Brüt ücret üzerinden SGK primi, işsizlik ödeneği primi, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır. Dolayısıyla ücretin kayıtlarda düşük gösterilmesi söz konusu kamu alacaklarının düşük hesaplanmasına neden olur.
Ücretin Bankadan Ödenmesi Zorunlu mudur?
Türkiye genelinde çalıştırdığı işçi sayısı en az beş olan işverenler işçilerin ücretini banka aracılığıyla ödemekle yükümlüdür. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için Maaşların Bankadan Yatma Zorunluluğu başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Ücreti Kayıtlarda Düşük Göstermenin Cezası Nedir?
Ücreti kayıtlarda düşük gösteren işverenler, yapılan denetim sonucunda prim ve hizmet bildirgesi eksik bildirildiği için her ay için aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca işverenler ücreti bankadan ödeme yükümlülüğüne aykırı davrandıkları için her ay ve her işçi için 236 TL idari para cezası (2019 yılı için güncellenmiş tutardır.) ile cezalandırılır.
Kaynaklar
[1] Yargıtay 9. H.D. 13.01.2016 gün, 2014/27413 E, 2016/679 K.
[2] Yargıtay 7. H.D. 08.12.2015 gün, 2015/36510 E, 2015/24730 K.
[3] Yargıtay H.G.K. 03.12.2008 gün, 2008/9-719 E, 2008/731 K., Yargıtay 9. H.D. 21.02.2007 gün, 2006/19876 E, 2007/4852 K., Yargıtay 9. H.D. 18.04.2007 gün, 2006/25219 E, 2007/11168 K., Yargıtay 21. H.D. 17.02.2015 gün, 2014/3464 E, 2015/2644 K.
[4] Yargıtay 22. H.D. 11.06.2015 gün, 2014/10778 E, 2015/20341 K.
[5] Yargıtay 7. H.D. 16.04.2014 gün, 2014/1037 E, 2014/8418 K.
Merhaba ben 6.5 yıldır gıda sektöründe ustabaşı olarak çalışıyorum maaşım 4100 tl ama asgari ücret bankaya yatıyor geri kalan kısmını elden para makbuzu imzalayarak alıyorum bu para makbuzu delil olarak kabul edilirmi birde iş sözleşmemde 8 saat görünüyorum ama minimum 10 saat çalışıyorum bunun ispatı olarakta haftalık izin ve işe giriş çıkışımızı gösteren bir bir çizelgemiz var altında sorumlunun imzası var buda ispat olarak kabul görünürmü şimdiden teşekkür ederim
Evet bahsetmiş olduğunuz belgeler mahkemede delil olarak kabul edilebilir.
merhaba maaşım 3000 tl ve hepsi bankaya yatıyor , fakat maaş açıklamasında maaş + sosyal haklar yazmakta. sigortamda asgari olarak yatıyor. Ben şikayet etsem agi ücretimin yatmadığını kanıtlayabilir miyim?
Tüm ücret bankadan yatıyorsa kayıtdışı olarak ödenen tutarı ispatlamanız çok kolaydır.
2013 aralık ayında ssk başladı, şuan hala aynı şirketteyim ve senelik izin 2hafta veriyorlar ve maas asgari ücretten gösteriliyor üstünü elden alıyorum, 10 saat çalışıyorum ve haftada 60 saat oluyor mesai ücreti almıyorum, cirodan aldığım ücreti elden veriyorlar, memleket değiştirecem eşimin işi sebebiyle hangi haklarım doğar şimdiden teşekkürler.
Belirtmiş olduğunuz nedenlerle iş sözleşmenizi feshedebilirsiniz.
Çalıştığım firmadan 3200 TL maaş alıyorum çalıştığım firma ise maaşımı asgari ücretten yatırıyor ve iki iş arkadaşımda bu durumdan şikayetçi bizim ne yapmamız gerekiyor
ALO170’i arayarak şikayet edebilirsiniz.
Mrb ben 8 yıldır tasarım asistanı eşim ise 14 yıldır aynı şirkette tasarım şefi olarak çalışmaktayız benım maasım askerı eşimin maaşı askeriden biraz yüksek yatmaktadır.maaşlarımızı tam yatırmalarını aski halde işden ayrılcagımızı bildirsek tazminatlarımızı alabilirmiyiz elden aldıgımza dair elimizde bir belge evrak vs bişey yok..Nasıl bir yol izlememiz gerekir
her sene belirli dönemlerde ciddi mesai yapıyoruz ve mesai ücretleri hep hesaba yatan resmi rakamlar üzerinden hesaplandı ordada cıddı kaybımız var..
Elden ücret aldığınızı belge veya tanıkla ispatlamanız gerekecektir.
çalıştığım şirketin iki ayrı şirketi var ana isimler aynı eklemeleri farklı 2 ay dolmadan a şirketten b şirkete 2 ay sonra b şirketten a şirkete sigorta çıkış giriş yapılıyor ve maaşım asgari ücretten yatırılıp kalan miktar avans olarak hesabıma yatırılıyor bu durumda benim kaybım ne olur tşk ederim
İki şirket arasında organik bağ varsa sorun yaşayacağınızı düşünmüyorum. Ayrıca ücretiniz tamamı bankaya yatıyorsa SGK kayıtlarında asgari ücret görünüyor olsa bile ispat açısında sorun yaşamazsanız.
iyi günler benim çalıştığım eczanede 8 aydır sigortam var ama 1200 tl maaş alıyorum elden ve bende 170 i arayarak şikayet ettim sonuç ne olur
Yapılan inceleme sonucuna göre size bilgi verilir.
Selamlar,
Çalıştığım yer 4.000 TL olan maaşımı asgariden gösterip geri kalan ücreti elden veriyor ve sigortamı da asgariden yatırıyor. Banka için yazı istedim onu dahi avukatlarına sorarak primler ile 4000 olmaktadır yazısı çıkardılar. Her maaş ödemesinin ardından elden verilen ücreti yine maaş hesabına kendim yatırıyorum. Bunu ispat etmenin bir yolu mevcut mu?
Size tanıklık edebilecek birileri varsa ispat etmeniz daha kolay olacaktır.
20 aydır bir iş yerinde çalışıyorum 2600 +aği anlaştım asgari ücret bankadan yatıyor üstü bankaya benim adıma havale yapılıyor nasıl ispatlarım.
Havaleye ilişkin evrakların ispat açısından yeterli olacağını düşünüyorum.
Çalıştığım yerde 9 saat üzerinden 3500 maaş artı agi (375) TL ye anlaştım.sirket benim sigortamı asgariden gösteriyor.banka üzerinden asgari ücret yatırılıyor ve geriye kalan patronlar (5ortak)veya muhasebeci tarafından aynı hesaba havale olarak yatiriyorlar.nasil bir yol izlemeliyim teşekkür ederim.
Kayıtdışı ödenen kısım bankadan yatırıldığı için ispat etmeniz kolaydır.
Ben 10’aydır bir şantiyede çalışıyorum ve benim hiç bir ayda asgari geçim indirimi ödemediler. Sorduğumda onlarda maaşın içindedir diyorlar oysa çalıştığım gönleri hesaplandığımda bana ekstra bir para yattığını göremiyorum….
Bir konu daha var benim maaşım asgarinin ücretin üzerinde olup benim maaşım hesabıma yatırılırken asgarinin altında yatıyor bu durumda ne yapabilirim
Agi dahil net ücretiniz eş ve çocuk durumuna göre farklılık gösterir. 2020 Asgari Ücret Hesaplama başlıklı yazımızdan net asgari ücretinizin ne kadar olması gerektiğine bakabilirsiniz.