İşçinin sadakat borcuna aykırı olacak şekilde doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışlarda bulunması iş ilişkisine hakim olan güven ilkesinin temelden çökmesine neden olur. Bu nedenle doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlar mevzuatımızda haklı nedenle derhal fesih sebebi olarak sayılmıştır. Bu yazımızda hangi davranışların doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlar olduğu ve bu durumla karşılaşan işverenlerin izlemesi gereken prosedürler ayrıntılarıyla incelenecektir.
Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlar Nelerdir?
Doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlar İş Kanunumuzda örnekleme olarak sayılmıştır. Bunlar:
- İşverenin güvenini kötüye kullanmak
- Hırsızlık yapmak
- İşverenin meslek sırlarını ortaya atmak
İş Kanunumuz yukarıda belirtilen davranışları örnek olarak saydığı için yukarıdaki davranışlar dışındaki davranışlar da doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlardan olabilir. Yargıtay yıllar içerisinde hangi davranışların doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışlar sayılabileceği ile ilgili birçok karar vermiştir. Yargıtay’a göre aşağıdaki davranışlar doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlardır:[1]
- Rapor alan işçinin raporlu olduğu günlerde başka bir işyerinde çalışması
- İşe gelmeyen işçinin işe gelmiş gibi puantaj kaydını imzalaması
- İşçinin sahte ve usulsüz belge düzenlemesi
- Gece bekçisinin görev yerini terk etmesi veya görevi başında uyuması
- İşçinin işyerinde çalışan diğer işçilere işten çıkarma baskısıyla özel işlerini yaptırması
- İşçinin zimmetine para geçirmesi
- Bankada çalışan işçinin banka müşterileriyle alacak-borç ilişkisine girmesi
- Sahte vergi iade fişleriyle fazla vergi iadesi alması.
- İşçinin gerçeği aykırı bir bahane uydurarak maça gitmesi
Doğruluk ve Bağlılığa Uygun Olmayan Davranışlar Sergileyen İşçinin İş Sözleşmesinin Feshedilebilmesi İçin İşverenin Zarara Uğraması Şart mıdır?
Doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışlar sergileyen işçinin iş sözleşmesinin feshedilebilmesi için işverenin zarara uğraması ya da işçinin herhangi bir menfaat sağlamış olması şart değildir.[2]
Doğruluk ve Bağlılığa Uygun Olmayan Davranışlar Sergileyen İşçinin İş Sözleşmesi Ne Zaman Feshedilebilir?
Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallerde haklı nedenle derhal fesih hakkı olayın öğrenilmesinden itibaren altı iş günü içerisinde ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içerisinde kullanılmalıdır. İşçinin maddi çıkar sağlaması durumunda bir yıllık süre uygulanmaz. Hak düşürücü süre geçtikten sonra iş sözleşmesi doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışlar nedeniyle feshedilemez. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için Derhal Fesih Hakkını Kullanma Süresi başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Doğruluk ve Bağlılığa Uygun Olmayan Davranışlar Sergilediği İçin İş Sözleşmesi Feshedilecek İşçiye İhbar Süresi Tanınır mı?
İhbar süresi bildirimli fesih için öngörülmüş bir uygulamadır. Doğruluk ve bağlılığa aykırı davranışlar işverene iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshetme imkanı tanıdığından işçiye ihbar süresi tanıma zorunluluğu bulunmamaktadır. Aynı şekilde işçinin ihbar tazminatı talep etme imkanı da yoktur.
Doğruluk ve Bağlılığa Uygun Olmayan Davranışlar Sergilediği İçin İş Sözleşmesi Feshedilecek İşçiye Kıdem Tazminatı Ödenir mi?
Doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışlar ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık oluşturduğundan iş sözleşmesi feshedilen işçiye kıdem tazminatı ödenmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.
Doğruluk ve Bağlılığa Uygun Olmayan Davranışlar Sergilediği İçin İşten Çıkarılan İşçi İşsizlik Ödeneği Alabilir mi?
Yapılacak fesih ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılıktan doğan bir fesih olduğundan işçi işsizlik ödeneği alamaz.
Kaynaklar
[1] Şahin Çil, Yargıtay İlke Kararları, Açıklamalı 7. Baskı, Ankara, 2016, s.589-590, Prof. Dr. Sarper Süzek, İş Hukuku, Beta, Yenilenmiş 8. Baskı, İstanbul, 2012 s.703.
[2] Yargıtay 9. H.D, 20.06.2005 tarih, 2005/16341 E, 2005/22099 K.
