Bu yazımızda Basın İş Kanununa (Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun) tabi olarak çalışan gazetecilerin ücret hakları incelenecektir. Gazetecilerin fazla çalışma ücreti ile ilgili bilgi için Gazetecilerin Çalışma Süreleri ve Fazla Çalışma başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Gazetecilerin Ücreti Ne Zaman Ödenir?
Basın İş Kanununa göre gazetecilerin ücreti her ay peşin ödenir. İş sözleşmesinin süresi sona ermeden kusuru olmaksızın iş akdi sonlandırılan gazeteciler peşin almış olduğu ücreti iade etmeye zorlanamaz.
Gazetecilerin Ücretlerinin Bankadan Ödenmesi Zorunlu mudur?
Türkiye genelinde en az 5 gazeteci çalıştıran işverenlerin ücretleri bankadan ödeme zorunluluğu bulunmaktadır. Aksi takdirde işverene her gazeteci için 3.150,00 TL idari para cezası uygulanır. (Söz konusu idari para cezası 2018 yılı için güncellenmiş tutardır. İdari para cezaları her yıl yeniden değerleme oranına göre arttırılır.)
Gazetecilerin Ücreti Zamanında Ödenmezse Ne Olur?
Gazetecilerin ücreti zamanında ödenmezse işverenlerin ücreti her geçen gün için %5 zamlı ödemesi gerekir. Ancak uygulamada söz konusu %5 kuralının uygulanması halinde ödenecek ücret çok yüksek meblağlara ulaşabilmektedir. Bu nedenle Yargıtay %5 zamlı ödemeyi resen indirmektedir.[1]
Gazeteciler İş Sözleşmesi Hükümleri Dışındaki Yazılar İçin Ayrıca Ücret Alır mı?
Gazeteciler iş sözleşmesi hükümleri dışında olmak kaydıyla işveren tarafından verilen işler, sipariş edilen veya yayımlanması kabul edilen yazılar için ayrıca ücrete hak kazanır. Söz konusu ilave ücretlerin de sigorta primlerinin ödenmesi gerekir.
Askere Giden Gazetecilere Ücret Ödenir mi?
Basın İş Kanununda askerlik durumu, muvazzaf askerlik, talim veya manevra nedeniyle askerlik ve seferberlik durumunda askerlik olmak üzere üç şekilde düzenlenmiştir.
- Muvazzaf Askerlikte Ücret
İlk muvazzaf askerlik hizmeti için silahaltına alınan gazetecilere askerlik süresince son aldığı ücretin yarısı ödenir.
- Talim veya Manevra Nedeniyle Askerlik
Talim veya manevra nedeniyle silahaltına alınan gazeteciler bu süre zarfında ücret almaya devam eder.
- Kısmi Ya da Umumi Seferberlik Nedeniyle Askerlik
Kısmi ya da umumi seferberlik nedeniyle silahaltına alınan gazeteciler üç ay boyunca ücret almaya devam eder.
- Askerlik Hizmeti Karşılığında Ücret Alan Gazetecilerin Durumu
Yedek subay olarak veya sair sebeplerle ücret alan gazetecilerin aldığı ücret kendi işinden aldığı ücretten az ise işverenin sadece aradaki farkı ödemesi gerekir.
Gebe veya Yeni Doğum Yapmış Gazetecilere Ücret Ödenir mi?
Kadın gazeteciler hamileliğin yedinci ayından doğumun ikinci ayının sonuna kadar izinli sayılır. Bu süre zarfında işveren gazeteciye son aldığı ücretin yarısını öder. Doğum gerçekleşmez veya çocuk ölü dünyaya gelirse, bu durumun ortaya çıktığı tarihten itibaren bir ay boyunca yarım ücret ödenmeye devam eder. Kadın gazetecinin sigortadan veya bağlı bulunduğu teşekküllerden alacağı yardımlar söz konusu ödemeyi etkilemez.
Mahkumiyeti Halinde Gazeteciye Ücret Ödenir mi?
Çalıştığı gazete veya süreli yayındaki bir yayın nedeniyle mahkum olan gazeteciler işverenden ücretini almaya devam eder. Ancak mahkumiyete neden olan yayın gazetenin sorumlu müdürünün veya sahibinin haberi olmadan yapılmışsa veya sorumlu müdürün kontrolünden sonra yayında değişiklik yapılmışsa ve mahkumiyet bu değişiklikten kaynaklanıyorsa gazeteciye ücret ödenmez.
İşten ayrılan bir gazeteci daha önceki bir yayını dolayısıyla mahkumiyete uğramışsa, gazeteden ayrılmadan önceki son ücreti tutarında tazminat mahkum olduğu her ay için gazeteciye eski işvereni tarafından ödenir.
Mahkumiyet nedeniyle ücret ödenen gazetecilerin bağlı bulunduğu kadroya zam yapılırsa gazeteci bu zamlardan emsalleri gibi istifade eder.
Yayının Tatil Edilmesi Durumunda Gazetecilere Ücret Ödenir mi?
Her ne sebeple olursa olsun yayını tatil edilen gazetelerde çalışanlar tatil tarihinden itibaren iki ay boyunca ücret almaya devam eder.
Gazetecilerin Ölümü Halinde Ölüm Tazminatı Ödenir mi?
Gazetecinin iş sözleşmesi ölüm nedeniyle sona ererse, gazetecinin eşi, çocukları veya bunlar bulunmadığı takdirde geçimini kendisine bağlı olan aile üyelerine aylık ücretinin üç katından az olmamak üzere kıdem hakkı tutarında ölüm tazminatı ödenir.
Gazetecilere İkramiye Ödemesi Yapılması Zorunlu mudur?
Gazetecilerin ikramiye hakkı konusu Gazetecilerin İkramiye Hakkı başlıklı yazımızda incelenmiştir.
Kaynaklar
[1] Yargıtay 9. H.D, 26.10.2004 gün, 2004/20213 E, 2004/24168 K.
