Ulusal Bayram ve genel tatil günleri 1981 tarihinde yürürlüğe giren 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile belirlenmiştir. 4857 Sayılı İş Kanununda da Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti ve bu günlerde yapılacak çalışmaların tabi olacağı kurallar düzenlenmiştir. Bu yazımızda Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti ile ilgili merak edilen tüm soruların cevapları incelenecektir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri Hangileridir?

2429 Sayılı Kanunda Ulusal Bayram ve genel tatil günleri aşağıdaki şekilde sayılmıştır:

• 1 Ocak Yılbaşı Tatili
• 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
• 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü
• 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı
• 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü
• 30 Ağustos Zafer Bayramı
• 29 Ekim Ulusal Bayramı (28 Ekim günü saat 13.00’den itibaren 29 Ekim günü sonuna kadar tatildir.)
• Ramazan Bayramı (Arefe günü saat 13.00’den itibaren toplam 3,5 gün tatildir.)
• Kurban Bayramı: (Arefe günü saat 13.00’den itibaren toplam 4,5 gün tatildir.)

2429 Sayılı Kanuna göre Ulusal Bayram ve genel tatil günleri, Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır. Yargıtay vermiş olduğu bazı kararlarda 4857 Sayılı İş Kanunu döneminde söz konusu hükmün uygulanamayacağını belirtmiştir. Ancak bize göre, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun halen yürürlükte olduğundan, söz konusu hükmün 4857 Sayılı İş Kanunu döneminde uygulanmayacağını iddia etmek doğru olmayacaktır.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışmayan İşçiler Ücret Alır mı?

İşçiler Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde çalışmazlarsa bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretini tam olarak alırlar.

Örnek: Aylık maktu ücreti 2500 TL olan bir işçi 1 Mayıs 2018 ve 19 Mayıs 2018 tarihlerinde genel tatil iznini kullanmıştır. Bu durumda 2018/Mayıs ayında işçiye 2500 TL aylık ücret ödenmelidir. (İşçinin eksik günü olmadığı varsayılmıştır.)

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışan İşçiler Ayrıca Bir Ücret Alır mı?

İşçiler Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde tatil yapmayarak çalışırlarsa çalıştıkları her gün için ilave bir günlük ücrete hak kazanırlar. Söz konusu hüküm nispi emredici nitelikte olduğu için iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleriyle bu günlerde çalışan işçilere bir günlük ücretten daha fazla ücret ödeneceği kararlaştırılabilir.

Bir günlük ücret hesaplanırken; aylık maktu ücretli işçilerin ücreti 30’a bölünür, saatlik ücretli işçilerin ücreti ise 7,5 ile çarpılır.

Örnek: Aylık maktu ücreti 3000 TL olan ve 1 Ocak 2018 günü tatil yapmayarak çalışan işçiye söz konusu çalışması için bir günlük (3000/30=100 TL) ücret ödenir. Bu kapsamda 2018/Ocak ayı için işçiye toplamda 3100 TL ücret ödenmelidir. (İşçinin eksik günü olmadığı varsayılmıştır.)

İş Kanununa göre Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere kaç saat çalıştığına bakılmaksızın ilave bir günlük ücret ödenmelidir.

Örnek: Aylık maktu ücreti 2700 TL olan ve 23 Nisan 2018 tarihinde işyerine gelerek 1 saat çalışan işçiye bu 1 saatlik çalışması karşılığında bir günlük (2700/30=90 TL) ücret ödenir. Bu kapsamda 2018/Nisan ayı için işçiye toplam 2790 TL ücret ödenmelidir. (İşçinin eksik günü olmadığı varsayılmıştır.)

Arefe Günü Çalışan İşçilerin Ücretleri Nasıl Ödenir?

29 Ekim Ulusal Bayramı, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramından önceki gün arefe günüdür. Bayram günleri arefe günü 13.00’den sonra başlar bayramın sonuna kadar devam eder. Bu kapsamda 29 Ekim Ulusal Bayramı 1,5, Ramazan Bayramı 3,5 ve Kurban Bayramı 4,5 gündür. Arefe günü 13.00’den önce çalıştırılan işçilere herhangi bir ilave ücret ödenmesi gerekmemektedir. Ancak 13.00’den sonra çalışan işçilerin ücreti ödenmelidir.

Örnek: 09.00 – 17.00 saatleri arasında çalışma yapılan bir işyerinde 28 Ekim günü tam gün çalışma yapılmıştır. Bu durumda işçilere yarım günlük ilave Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücret ödemesi yapılması gerekir.

Örnek: 13.00 – 21.00 saatleri arasında çalışma yapılan bir işyerinde 28 Ekim günü tam gün çalışma yapılmıştır. Bu durumda işçilere bir günlük ilave Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücret ödemesi yapılması gerekir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışmak İçin İşçinin Onayı Alınır mı?

Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde işçilerin çalışıp çalışmayacağı iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Toplu iş sözleşmeleri veya iş sözleşmelerinde hüküm bulunmaması halinde bu günlerde çalıştırılacak işçilerin onayı alınır.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Ücreti Ödenmeyen İşçilerin Hakları Nelerdir?

Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti ödenmeyen işçiler İş Kanununun 34. maddesi uyarınca çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilir. Ayrıca işçi ücreti ödenmediği için İş Kanununun 24. maddesi uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

Önceden Onay Vermesine Rağmen Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışmayan İşçilerle İlgili Olarak İşverenin Hakları Nelerdir?

Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde işçinin çalışacağı iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesiyle kararlaştırılmışsa ya da işveren işçiden bu yönde bir onay almışsa; işçi işverenin çalışma isteğini,  kabul edilebilir bir mazereti olması durumu hariç, geri çeviremez. Aksi takdirde  işveren bu günlerde çalışmayan işçiler için devamsızlık tutanağı düzenleyebilir. Fesih için gerekli devamsızlık süresinin dolması durumunda da iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir.

Parça Başına veya Yüzde Usulü Ücret Alan İşçilere Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Ücreti Ödenir mi?

Yüzde usulü veya parça başı ücret ödeme uygulaması olan işyerlerinde bir iş karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti işveren tarafından ödenir. Parça başı ücret ödenen işyerlerinde bir ödeme dönemi içinde ödenen ücretlerin ödeme dönemindeki gün sayısına bölünmesiyle günlük ücret bulunur. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde ise işçinin o hafta elde ettiği ücretler toplamının 6’ya bölünmesiyle günlük ücret tespit edilir.

Çocuk ve Genç İşçiler Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalıştırılabilir mi?

Çocuk ve genç işçilerin Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılması yasaktır. Onayları olsa dahi çocuk ve genç işçiler bu günlerde çalıştırılamaz. Ayrıca Ulusal Bayram ve genel tatil günlerine ilişkin bir iş karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken ücret çocuk ve genç işçilere de ödenir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Hafta Tatiline Denk Gelirse İşçilere Ayrıca Bir Ücret Ödenir mi?

Ulusal Bayram ve genel tatil günü hafta tatiline denk gelirse işçilere hafta tatili ücreti ödendiği için ayrıca bir ücret ödemesi yapılmaz.

Çalışılan Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü İçin Serbest Zaman Kullandırılabilir mi?

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma karşılığında zamlı ücret yerine işçilere serbest zaman kullandırılabilir. Ancak Ulusal Bayram ve genel tatil günlerindeki çalışmalar için işçilere serbest zaman kullandırılamaz. Bu günlerde çalışan işçilere ilave bir günlük ücret ödenmesi gerekir. Serbest zaman ile ilgili ayrıntılı bilgi için Serbest Zaman Uygulaması Hakkında Her Şey başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Ücretinin Ödenmemesi Durumunda Faiz İşler mi?

Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti ödenmemesi halinde mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Ücretinde Zamanaşımı Kaç Yıldır?

Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti diğer ücretler gibi 5 yıllık zamanaşımına tabidir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Ücretinin Ödenmemesi Durumunda İdari Para Cezası Ne Kadardır?

İş Kanununun 102 a maddesi uyarınca ücreti süresi içinde kasden ödemeyen veya eksik ödeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişi bu durumda olan her işçi ve her ay için yüzyirmibeş Türk Lirası idari para cezası ile cezalandırılır. Söz konusu idari para cezası her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenmektedir. Söz konusu idari para cezası 2018 yılı için 191 TL olarak belirlenmiştir.

Örnek: 15 Temmuz 2018 tarihinde 120 işçisini çalıştıran ve ödemesi gereken ilave Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücretini ödemeyen işverene (191×120=22.920) 22.920 TL idari para cezası uygulanır.

KAYNAKLAR

-Prof. Dr. Sarper Süzek, İş Hukuku, Beta, Yenilenmiş 8. Baskı, İstanbul, 2012

-Mehmet Erol, İşverenin İş Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülükleri, Birleşik Matbaacılık, İzmir, 2014

-Şahin Çil, Yargıtay İlke Kararları, Açıklamalı 7. Baskı, Ankara, 2016

-Yargıtay 9. H.D. 09.10.2003 gün, 2003/17269 E. 2003/16543 K. 

-Yargıtay 9. H.D. 21.12.2015 gün, 2014/26135 E, 2015/36115 K.

-Yargıtay 22. H.D. 15.12.2015 gün, 2014/23997 E, 2015/34572 K.