Medeni Kanunun 2. maddesine göre herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz. Bu kapsamda fesih hakkının kullanılmasında da iyi niyet ve dürüstlük kurallarına uyulması gerekir. Fesih hakkının kötüye kullanılması durumunda kötüniyet tazminatı ortaya çıkar.
Kötüniyet Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Fesih hakkının kötüye kullanılması durumunda istenebilecek tazminat İş Kanununun 17. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. İşçilerin kıdemine göre talep edebilecekleri tazminat miktarları aşağıdaki gibidir:
| İşçinin Kıdemi | Tazminat Miktarı |
| 6 aya kadar | 6 Haftalık Ücret |
| 6 ay – 1,5 yıl arası | 12 Haftalık Ücret |
| 1,5 yıl – 3 yıl arası | 18 Haftalık Ücret |
| 3 yıldan fazla | 24 Haftalık Ücret |
Örnek: İşyerinde 1 yıllık kıdemi olan bir işçinin iş sözleşmesi kötü niyetli şekilde sona ererse işçiye ödenecek kötüniyet tazminatı tutarı 12 haftalık ücretidir.
Hangi Hallerde Fesih Hakkının Kötüye Kullanılması Söz Konusudur?
İş Kanununun gerekçesinde fesih hakkının kötüye kullanılabileceği bazı durumlar örnek olarak sayılmıştır. Ancak fesih hakkının kötüye kullanımı belirtilen nedenler dışında bir neden de olabilir. Madde gerekçesinde belirtilen durumlar şunlardır:
- İşçinin işveren hakkında şikayette bulunması
- İşçinin işveren aleyhine dava açması
- İşçinin işveren aleyhine şahitlik yapması
Kimler Kötüniyet Tazminatı Talep Edebilir?
Söz konusu tazminatı talep edebilmek için iki şartın aynı anda gerçekleşmesi gerekir. Bunlardan ilki işçinin iş güvencesi hükümleri kapsamı dışında olması, ikincisi ise fesih hakkının işveren tarafından kötüye kullanılmış olmasıdır.
İş Kanununun 18. maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçiler iş güvencesi kapsamındadır. İş güvencesi kapsamında olan işçilerin işe iade davası açma hakkı olduğu için kötüniyet tazminatı talep etmeleri mümkün değildir.[1]
Kötüniyet Tazminatı ile İhbar Tazminatı Birlikte İstenebilir mi?
1475 Sayılı İş Kanunu döneminde kötüniyet tazminatı ihbar tazminatının nitelikli hali olarak düzenlenmişti. Ancak 4857 Sayılı Kanun ile birlikte ihbar ve kötüniyet tazminatları birbirinden ayrı niteliğe bürünmüş ve iki tazminatın da aynı anda istenebileceği açık bir şekilde düzenlenmiştir.
Sendikal Nedenle Fesihlerde Kötüniyet Tazminatı İstenebilir mi?
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 25. maddesi uyarınca iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedilmesi durumunda işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilir. Yargıtay vermiş olduğu kararlarda sendikal tazminat talep edilebilen durumlarda söz konusu tazminatın talep edilemeyeceğini belirtmiştir.[2]
KAYNAKLAR
[1] Yargıtay 9. H.D. 09.04.2019 gün, 2016/16776 E, 2019/8184 K.
[2] Yargıtay 7. H.D. 14.09.2015 gün, 2015/23550 E. 2015/14627 K.
