İşsizlik Ödeneği Hakkında Her Şey

İşsizlik ödeneği nasıl alınır?

İşsizlik ödeneği sigortalı olarak çalışan, belli prim şartlarını ve kanunda öngörülen şartları yerine getiren her bir sigortalının İşkur’a başvurması sonucunda alınır.

Kimler işsizlik ödeneğini almaya hak kazanabilir?

Bir işyerinde sigortalı olarak çalışan herkes işsizlik ödeneği almaya hak kazanabilir. Bu bakımdan sigortasız olarak çalışan işçiler işsizlik maaşı almaya hak kazanamazlar. Ancak bir iş sözleşmesi ile çalışan işçiler, kısmi süreli çalışanlar, dışarıdan isteğe bağlı sigortalı olarak işsizlik sigortası primi ödeyenler işsizlik ödeneği alabilir. Örneğin işçiler, usta öğreticiler, uzman öğreticiler, özel okul öğretmenleri, bankada çalışan bankacılar, gazeteciler, gemiadamları.

Sigortalı olarak çalışsa dahi kimler işsizlik ödeneği almaya hak kazanamaz?

Bir işyeri sahibi olup işçi çalıştıran Bağkur’lular, kamu personeli olan memurlar, Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, hakim ve savcılar, yükseköğretim personeli, sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar.

İşsizlik ödeneği ile ilgili hak ve yükümlülükler hangi andan itibaren başlar?

Sigortalılık ile ilgili bildirimin Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmasıyla birlikte, sigortalılar ile bunların işverenlerinin işsizlik sigortası hak ve yükümlülükleri de başlamış sayılır.

İşsizlik ödeneğine ilişkin sigorta prim oranları kaçtır?

İşçilerin prime esas aylık brüt kazançları üzerinden işçiden %1, işverenden %2 ve %1 devlet payı olarak alınır. İsteğe bağlı sigortalılardan işsizlik sigortası primini ödeyenlerden %1 işçi ve %2 işveren payı alınır.

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için sağlanması gereken temel şartlar nelerdir?

1. Prim şartının yerine getirilmiş olması
2. İş Sözleşmesinin kanunda gösterilen nedenlerle sona ermiş olması
3. İş Sözleşmesinin askıya alınmamış olması
4. İşçinin İş Kurumuna başvuruda bulunması

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için gerekli olan prim şartları nelerdir?

İşten çıkarılan işçinin işten çıkmadan önceki son 120 gün kesintisiz ve eksiksiz olarak prim ödemiş olması ilk şarttır. Bu şartı yerine getirmeyen işçiler diğer prim ödeme gün sayılarını yerine getirmiş olsalar bile işsizlik maaşını alamazlar.

İşten çıkmadan önceki son 120 gün prim ödeyen işçilere işsizlik ödeneği ne kadar süre ile ödenir?

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek kesintisiz çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;

1. 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
2. 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
3. 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, süre ile işsizlik maaşı ödenir.

Son 120 gün kesintisiz çalışmış olma şartına ilişkin olarak hangi durumların varlığı halinde eksik süreler 120 günün hesabında kesinti sayılmaz?

Hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi süreli-part time çalışma, grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halleri.

İş sözleşmesi askıda olan sigortalılar işsizlik ödeneğine hak kazanabilir mi?

İşsizlik ödeneğini alabilmek için iş sözleşmesinin başvuru sırasında grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmamış olması gerekmektedir. Aksi takdirde başvuru sahibine işsizlik maaşı bağlanmaz.

İşsizlik ödeneği alabilmek için kanunda öngörülmüş olan iş sözleşmesinin sona erme halleri nelerdir?

1. Hizmet akitlerinin ihbar sürelerine uygun olarak işveren tarafından feshedilmesi.
2. Hizmet akitlerinin; sağlık sebepleri, işverenin yasada belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları ve işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerle sigortalıların kendileri tarafından feshedilmesi.
3. Hizmet akdi sağlık sebepleri veya işyerinde işçiyi bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir nedenin ortaya çıkması halinde işveren tarafından feshedilmesi.
4. Belirli süreli hizmet akdi ile çalışmakta olup da sürenin bitiminde işsiz kalınması.
5. İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olması.
6. Özelleştirme sonucu hizmet akdinin sona ermesi.

Eğer ki sigortalıların iş sözleşmeleri sayılan bu sebeplerden birisi ile sona ermemiş ise işsizlik maaşı ödenmez.

İşverenlerin, iş sözleşmesi kanunda sayılan hallerden birisi ile sona eren sigortalılar ile ilgili olarak yapmaları gerekenler nelerdir?

İşverenler iş sözleşmesi kanunda sayılan hallerden birisi ile sona eren sigortalılar hakkında üç nüsha “işten ayrılma bildirgesi” düzenleyip, 15 gün içinde bir nüshasını İşkur’a göndermek, bir nüshasını işsize vermek ve bir nüshasını da işyerinde saklamakla yükümlüdür. Muvazzaf askerlik nedeniyle iş sözleşmesi sona erenler için de işverenler işten ayrılma bildirgesi düzenleyeceklerdir. Ancak işverenlerin istifa, emeklilik, evlilik, işçinin hatası ve/veya kusuru nedeniyle iş akdinin sona ermesi hallerinde işten ayrılma bildirgesi düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır. İşveren SGK’ya işten ayrılma konusunda bildirim yaptıysa ayrıca İş Kurumu’na bildirim yapmasına gerek yoktur.

İşverenlerin işten ayrılma bildirgesini düzenlememeleri, işçiye vermemeleri ya da İş Kurumu’na zamanında bir nüshasını göndermemesi durumlarında ne olur?

İşverenlere her bir fiil için ayrı ayrı ve fiilin oluştuğu tarihte uygulanan aylık brüt asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası verilir.

İşsizlik ödeneği almak için başvurunun ne zaman yapılması gerekmektedir?

Sigortalı işsiz, işten ayrılış bildirgesi ile birlikte iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde, işyerinin bulunduğu yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine doğrudan başvurmak zorundadır.  İşverenin işten ayrılış bildirgesi düzenlememesi halinde, hak kaybına yol açılmaması için sigortalı işsizin talep dilekçesi ve resmi kimlik belgesi ile yaptığı müracaatı kabul edilir. Talep dilekçesi işten ayrılış bildirgesi yerine geçmez. İşverenin işten ayrılış bildirgesi düzenlememe nedeni araştırılarak gerektiği hallerde yasal işlemler başlatılır.

İşsizlik ödeneği almak için yapılan başvuruda 30 günlük sürenin geçirilmesi durumunda ne olur?

Sigortalı işsizin, hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren mücbir sebeplerden kaynaklanan gecikmeler hariç 30 gün içinde İşkur’a başvurmaması halinde, başvuruda gecikilen süre işsizlik ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülür. Sigortalı işsiz, gecikmeye neden olan mücbir sebepleri başvuru sırasında İşkur’a belgelendirmek zorundadır.

İşsizlik ödeneği almak için 30 gün içinde başvuruda bulunmak zorunda olan işsizin gecikme sayılmayacak olan mücbir sebep halleri nelerdir?

Sigortalı işsizin;

1. Eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin vefatı ya da resmi kurum veya kuruluşlardan alınacak doktor raporu ile kanıtlanmak kaydıyla kendisinin veya bu maddede sayılanlardan birinin hastalık hali,
2. Yangın, yer sarsıntısı, sel baskını gibi doğal afetler,
3. Herhangi bir nedenle ulaşımın imkansız hale gelmesi,
4. Kanuni bir ödevin yerine getirilmesi,
5. Muvazzaf askerlik hizmetinin yerine getirilmesi,
6. Gözaltına alınma hali
7. Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
8. Savaş, sıkıyönetim, olağanüstü hal gibi durumlar,
9. Salgın hastalık nedeniyle karantina, gibi mücbir sebeplerle geç başvurusu halinde hak kaybı söz konusu değildir.

İşsizlik ödeneği başvurusu ne kadar süre içinde sonuçlandırılır?

İşkur sigortalı işsizin başvurusunu; işten ayrılış bildirgesi, talep dilekçesi ve SGK kayıtlarından, gerektiği hallerde de işverenin bilgisine başvurarak inceler ve işsizlik ödeneğini hak edene ödeme kararını, hak etmeyene ise nedeni ile birlikte red kararını başvuru tarihini izleyen ayın sonuna kadar bildirir.

İşsizlik ödeneğinin miktarı nasıl hesaplanır?

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik maaşı miktarı aylık asgari ücretin brüt miktarının %80’ini geçemez. Yani 2018 yılı işsizlik maaşı en düşük miktarı 811 lira, en yüksek miktarı ise 1.623 lira olacaktır.

İşsizlik ödeneği alan işsizin aldığı maaş hangi hallerde kesilir?

1. Kurumca(İşkur) teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden,
2. İşsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen,
3. İşkur tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen,
4. Haklı bir nedene dayanmaksızın İşkur tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen, sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.

            Örnek: 180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan sigortalı işsiz, 90 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, İşkur’un istediği bilgileri, haklı bir neden olmaksızın İşkur’ca  öngörülen sürenin bitiminden itibaren 25 gün geç vermesi durumunda, işsizlik ödeneği 25 gün süreyle kesilir. Bu durumda, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresi 180-90-25=65 gündür.

İŞSİZLİK SİGORTASI İLE İLGİLİ BİLİNMEYEN HUSUSLAR

İşsizlik ödeneği ne zaman ödenir?

İşsizlik maaşı her ayın beşinde ödenecektir.

İşsizlik ödeneği alanlar hastanelere gidip sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler mi?

İşsizlik maaşından faydalananlar genel sağlık sigortalısı sayıldıkları için, sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler.

İşsizlik ödeneğinden hangi kesintiler yapılır?

İşsizlik maaşından sadece damga vergisi kesintisi yapılır. Bunun dışında başkaca herhangi bir vergi ve prim kesintisi yapılmaz.

İşsizlik ödeneği haciz edilebilir mi?

İşsizlik maaşı nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez.

Sigortalı işsizlik ödeneğinden yararlanma süresini doldurmadan tekrar işe girer ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için öngörülen şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalırsa ne olur?

Daha önceki hak etmiş olduğu işsizlik maaşı süresini dolduruncaya kadar işsizlik maaşını almaya devam eder. Eğer, sigortalı işsiz, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun öngördüğü şartları yerine getirmek suretiyle yeniden işsiz kalırsa, sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneğine hak kazanır. Bu durumda, yeni işsizlik ödeneği hak kazanma süresinin hesaplanmasında dikkate alınacak son üç yıl, bir önceki işsizlik ödeneğine hak kazanma tarihinden geriye gidemez.

            Örnek: 240 gün süreyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanan sigortalı işsiz, 120 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, işe girer ve 600 günden az prim ödemek suretiyle yeniden işsiz kalırsa, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresi 240-120=120 gündür. Sigortalı işsiz yeni işinde 600 gün prim ödeyerek işsiz kalırsa sadece yeni hak sahipliğinden doğan 180 gün işsizlik ödeneğine hak kazanır.

İşsizlik ödeneği hangi hallerin varlığında durdurulur?

Muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle silah altına alınanlar ile hastalık ve analık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanan sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri, bu durumların devamı süresince durdurulur.

            Örnek: 180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan sigortalı işsiz, 70 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle 30 gün süre ile silah altına alınırsa, işsizlik ödeneği 30 gün için durdurulur. Bu süre, daha sonra sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresinin sonuna eklenir. Bu durumda, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği  180-70=110 gün üzerinden hesaplanır.

 SİZDEN GELEN SORULAR

Askerlik nedeniyle istifa edenler işsizlik ödeneği alabilir mi?

İşsizlik ödeneği için gerekli olan prim koşullarının sağlanmış olması şartıyla, askerlik nedeniyle istifa edenler, askerlik dönüşü işsizlik ödeneğinden yararlanabilecektir. Askerlik sonrası İş Kurumuna yapılan müracaatta iş sözleşmesini askerlik nedeni ile sona erdirdiğini belirtilmelidir. Bu durumda askerde geçen süre yokmuş gibi değerlendirilir ve işsizlik maaşı bağlanır.

Kısmi süreli (Part-Time) çalışanlar işsizlik ödeneği alabilir mi?

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için ilk ve en önemli koşul kişinin son 120 güne ait çalışmasının kesintisiz olması yani prim gün sayısının tam olarak gösterilmesidir. Ancak bu kurala bazı istisnalar getirilmiş olup bu istisnalardan birisi de kısmi süreli çalışanlardır. Eğer sigortalının eksik gün nedeni Sosyal Güvenlik Kurumuna 06-kısmi istihdam ile bildirilmişse son 120 güne ait eksik günleri işsizlik maaşı almaya engel olmayacaktır. Ancak kısmi süreli çalışanların işsizlik maaşı alması için son 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta primi ödemeleri şarttır. Kısmi istihdam ile çalışan işçiler açısından ise bu durum çok zordur. Bununla birlikte kısmi süreli olarak 30 günden az çalışan işçilerin çalışmadıkları günlere ait sigorta primlerini 6111 sayılı Kanun ile Mart 2011 tarihinden itibaren isteğe bağlı olarak yatırabilmelerine imkân tanınmıştır. Böylelikle kısmi süreli çalışan işçilerin isteğe bağlı sigorta kapsamında işsizlik sigortası primlerini ödemeleri halinde işsizlik ödeneğinden yararlanabileceklerdir. Kısmi Süreli (Part Time) İşçilerin Hafta Tatili Hakkı  başlıklı yazımızı okudunuz mu?

Belirli süreli iş sözleşmeleri ile çalışanlar sözleşmedeki sürenin bitimi ile birlikte işsizlik ödeneğinden yararlanabilir mi?

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için ilgili mevzuatta yer alan düzenlemeler arasında iş sözleşmesinin niteliğine ilişkin bir sınırlama ya da şart getirilmemiştir. Bu nedenle gerekli koşulları yerine getirmiş olan sigortalılar belirli süreli iş sözleşmesinin süre bitimi nedeni ile feshi durumunda işsizlik ödeneği alabilirler.

Yabancı uyruklu çalışanlar işsizlik ödeneği alabilirler mi?

İşsizlik ödeneğine hak kazanmak için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma şartı aranmamaktadır. Çalışma izni ile sigortalı olarak bir iş sözleşmesi ile çalışan yabancı uyruklu işçiler de işsizlik maaşına hak kazanabilir.

İşveren işçi için ödemiş olduğu %2’lik işsizlik sigortası primi miktarını işçinin ücretinden kesebilir mi?

İşverenler işsizlik ödeneği ile ilgili prim yükümlülükleri nedeniyle işçilerin ücretinden herhangi bir indirim veya kesinti yapamazlar. Böyle bir kesinti yapmaları durumunda işçi ücretlerinin eksik ödenmesi hali ortaya çıkar ve işçi için iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkını doğurur. Ayrıca bu nedenle bir inceleme geçirilmesi halinde işveren hakkında kesinti yapılan her işçi ve her ay için idari para cezası yaptırımı uygulanır.

İstifa edenler işsizlik ödeneği alabilirler mi?

İşsizlik maaşı alabilmek için mevzuatın öngördüğü durumlar arasında istifa etmek sayılmamıştır. Bu nedenle haklı nedenle fesih halleri dışında istifa eden çalışanlar işsizlik maaşı alamazlar.

İşsizlik ödeneği için işçiye ödedikleri işsizlik sigortası primini işverenler kazancın tespitinde gider olarak gösterebilir mi?

İşsizlik sigortasına işverenlerce ödenen primler kazancın tespitinde gider olarak kabul edilir. İşçilerin ödemiş olduğu primler ise gerçek ücretin hesabında gelir vergisi matrahından düşülür.

İşten çıkış kodlarına göre işsizlik maaşı alınacak haller nelerdir?

İkale sözleşmesi ile işten ayrılan işçi işsizlik ödeneği alabilir mi?

İkale sözleşmesi ile işten ayrılan işçinin işsizlik ödeneği alabilmesi için işveren tarafından düzenlenip SGK’ya bildirilen işten ayrılış nedeni olarak işveren tarafından yapılan fesih olarak bildirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde diğer nedenler olarak bildirilmesi halinde işçi işsizlik ödeneğine hak kazanamaz.

Aşağıdaki bağlantıdan e-devlet üzerinden işsizlik ödeneği başvurusu yapabilirsiniz. 

https://www.turkiye.gov.tr/issizlik-odenegi-basvurusu