Kısmi Süreli (Part Time) İşçilerin Hafta Tatili Hakkı

Hafta tatili ile ilgili ayrıntılı bilgi için Hafta Tatili Ücreti başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Bu yazıda sadece kısmi süreli (part time) iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin hafta tatili konusu incelenmiştir.

İş Kanununun 13. maddesine göre kısmi süreli (part time) iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli (part time) olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz. Kısmî süreli (part time) çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir. Öncelikle hafta tatilinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir bir menfaat olmaktan çok dinleme hakkı olduğunu bilmemiz gerekir. Bu nedenle tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak hafta tatili ücreti ödenmesi söz konusu olmayacaktır. Kısmi Süreli (Part Time) İşçinin Yıllık Ücretli İzin Hakkı başlıklı yazımızda da belirtildiği gibi aynı durum yıllık ücretli izin için de geçerlidir.

Kısmi Süreli (part time) iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin hafta tatiline hak kazanıp kazanmayacağı işçilerin haftanın kaç günü çalıştığına göre değişmektedir.

Haftanın Bir – İki Günü Çalışan Kısmi Süreli (Part Time) İşçi Hafta Tatili Ücretine Hak Kazanır mı?

İş Kanununun 13. madde gerekçesine göre, part time iş sözleşmesine göre çalıştırılan bir işçi, işyerinde haftanın iki günü iş görmeyi üstlendiğinde bu çalışma düzeni itibarıyla hafta tatili ücretine hak kazanamaz.

Yargıtay part time iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin hafta tatili ücretine hak kazanmayacağı yönünde kararlar vermiştir.[1] Ancak söz konusu kararlarda dava konusunu oluşturan part time çalışmalar İş Kanununun gerekçesinde de belirtildiği gibi haftanın bir ya da iki günü çalışma şeklindedir. Sonuç olarak hem İş Kanununun gerekçesinde hem de Yargıtay kararlarında belirtildiği üzere haftanın bir ya da iki günü çalışan kısmi süreli (part time) işçiler hafta tatiline hak kazanamaz.

Haftanın Üç – Dört Günü Çalışan Kısmi Süreli (Part Time) İşçi Hafta Tatili Ücretine Hak Kazanır mı?

İş Kanununun gerekçesinde haftanın iki günü çalışan kısmi süreli (part time) işçilerin hafta tatiline hak kazanmayacağı belirtilmiş olmakla birlikte iki günden fazla çalışan kısmi süreli (part time) işçilerin hafta tatiline hak kazanıp kazanmayacağı ile ilgili bilgi verilmemiştir. Bu nedenle konu ile ilgili yargı kararlarına bakmamız gerekmektedir.

Yargıtay, haftanın üç ya da dört günü çalışma yapılan işyerlerinde çalışan işçilerin hafta tatiline hak kazanamayacağı yönünde kararlar vermiştir.[2] Yargıtay’ın vermiş olduğu kararlara göre haftanın üç – dört günü çalışan kısmi süreli (part time) işçiler hafta tatiline hak kazanamaz.

Haftanın Beş – Altı Günü Çalışan Kısmi Süreli (Part Time) İşçi Hafta Tatili Ücretine Hak Kazanır mı?

İş Kanununun 46. maddesine göre, işçilere tatil gününden önce İş Kanununun 63. maddesine göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşuluyla yedi günlük bir zaman dilimi içerisinde kesintisiz 24 saat hafta tatili verilir. Sonuç olarak hafta tatiline hak kazanmak için İş Kanununun 63. maddesine göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmak gerekir. 63. maddede genel bakımdan çalışma süresinin haftada en çok 45 saat olduğu belirtilmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus 45 saatin üst sınır olmasıdır. Yani haftalık çalışma süresi 40 saat olarak belirlenen bir işçi 40 saat çalışması durumunda hafta tatiline hak kazanacaktır.

Haftanın beş ya da altı günü çalışan kısmi süreli (part time) bir işçi belirlenen haftalık çalışma süresini doldurduğunda hafta tatili ücretine hak kazanacaktır. Aksi takdirde kısmi süreli (part time) iş sözleşmesiyle çalışan bir işçi Anayasanın vermiş olduğu dinlenme hakkını kullanmamış olacaktır.

Kanaatimizce haftanın beş ya da altı günü çalışan kısmi süreli (part time) işçilere yedi günlük zaman dilimi içerisinde kesintisiz 24 saat hafta tatili verilmesi gerekmektedir.

Hafta Tatiline Hak Kazanan Kısmi Süreli (Part Time) İşçilerin Hafta Tatili Ücreti Ne Kadardır?

Yukarıda da açıkladığımız üzere kısmi süreli (part time) iş sözleşmesiyle haftanın beş ya da altı günü çalışan bir işçi hafta tatiline hak kazanır. Bu durumda kısmi süreli (part time) iş sözleşmesiyle çalışan işçilere bir güne düşen ücretleri hafta tatili ücreti olarak ödenmelidir. Örneğin fiili olarak çalıştığı bir güne düşen ücreti 40 TL olan işçinin hafta tatili ücreti de 40 TL’dir.

Part time işçilerin bir güne düşen ücretlerinin tespiti bazı durumlarda zor olabilmektedir. Uygulamada kısmi süreli (part time) işçiler her gün farklı saatlerle çalışabildiğinden fiili olarak çalıştığı saat üzerinden ücret almaktadır. Bu durumda işçilerin haftalık çalışma süresi çalıştığı gün sayısına bölünerek ortalama günlük çalışma süreleri tespit edilmeli ve günlük çalışma süresi ile saatlik ücretin çarpımı işçilere hafta tatili ücreti olarak ödenmelidir.

Örnek 1: Pazartesi günü 1 saat, Salı günü 6 saat, Çarşamba günü 3 saat, Perşembe günü 2 saat, Cuma günü 3 saat, Cumartesi günü 3 saat çalışan bir işçi söz konusu hafta fiili olarak 18 saat çalıştığından bu işçiye (18/6=3) 3 saat hafta tatili ücreti ödenmelidir. Bu işçinin saat ücretinin 10 TL olduğunu varsayarsak işçiye söz konusu hafta 30 TL hafta tatili ücreti ödenmelidir.

Örnek 2: Pazartesi günü 2 saat, Çarşamba günü 1 saat, Perşembe günü 1 saat, Cuma günü 4 saat ve Cumartesi günü 2 saat çalışan bir işçi söz konusu hafta fiili olarak 10 saat çalıştığından bu işçiye (10/5=2) 2 saat hafta tatili ücreti ödenmelidir. Bu işçinin saat ücretinin 10 TL olduğunu varsayarsak işçiye söz konusu hafta 20 TL hafta tatili ücreti ödenmelidir.

Kısmi Süreli (Part Time) İşçilerin Hafta Tatili Ücreti Prime Esas Kazanca ve Prim Ödeme Gün Sayısına Dahil Edilir Mi?

Kısmi süreli (part time) işçiler hafta tatiline hak kazanırsa hafta tatili prime esas kazanca ve prim ödeme gün sayısına dahil edilir. Kısmi süreli (part time) işçilerin sigorta bildirimlerinin nasıl yapılacağını ve konu ile ilgili örnekleri Kısmi Süreli (Part Time) İşçilerin Sigorta Bildirimi başlıklı yazımızdan inceleyebilirsiniz.

KAYNAKLAR

[1] Yargıtay 9.HD. 08.12.2009 gün, 2009/44744 E., 2009/33940 K., Yargıtay 9.HD. 15.01.2013 2010/35184 E., 2012/596 K.

[2] Yargıtay 9.HD. 27.05.2010 gün, 2009/37352 E., 2010/14874 K., Yargıtay 9.HD 22.02.2010 gün, 2008/17653E., 2010/04012 K., Yargıtay 9.HD 29.07.2007 gün 2006/16795 E., 2007/27508 K.