Bilindiği üzere ülkemizde iş kazası çalışma hayatında karşımıza çıkan en büyük sorunların başında gelmektedir. Bu yazıda “İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi” ile ilgili neler yapılması gerektiği ve hangi süreler içerisinde bu bildirimlerin yapılması gerektiği anlatılacaktır.
Bu bildirimlere geçmeden önce İş Kazası tanımını iyi anlamak gerekmektedir.
“İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı ifade etmektedir.” Şeklinde tanımlanmıştır. Yani bir olayın iş kazası sayılabilmesi için öncelikle bu olayın “İşyerinde” veya “Yapılan iş ile ilgili bir süreçte” ortaya çıkması gerekmektedir.
İkinci olarak ise bu kaza sonucunda çalışanda; “Ölüme sebep olması”, “Vücut bütünlüğünü bozması” veya “Ruh Sağlığını (Psikolojisini) bozması” gerekmektedir.
Bir olayın İş Kazası olduğu anlaşıldıktan sonra yapılacaklar ise;
- İşveren/İşveren Vekili bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmak, gerekli incelemeleri yaparak (Kazanın oluş biçimi, sebepleri, hangi vardiyada olduğu, hangi önlemlerin kazadan önce alındığı, hangi önlemlerin alınması gerektiği vb.), bunlar ile ilgili raporları hazırlamakla yükümlüdür.
- İşveren/İşveren Vekili işyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili sadece gerekli raporları düzenlemesi yeterlidir.
- İşveren/İşveren Vekili iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde SGK’ya,
- İşveren/İşveren Vekili meslek hastalıklarını Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine tarihten itibaren üç iş günü içinde SGK’ya bildirmekle yükümlüdür.
İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk etmekle yükümlüdür.
Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde SGK’ya bildirmekle yükümlüdür.
Örnek bir olayla açıklamak gerekirse; çalışan 04.08.2017 tarihinde müdürü tarafından fabrika binası karşısındaki boş arazide bulunan hammaddeyi forklift ile yükleyip fabrikaya getirmek üzere görevlendirilmiştir. Yükleme sırasında eli malzeme altında kalmış ve hastaneye götürülmüştür.
Bu olayda dikkat edilmesi gereken nokta; olayı işyeri dışında gerçekleşmiş olmasına rağmen olay işin yürütümü nedeniyle (çalışanın iş için başka bir noktaya gönderilmesi) meydana gelmiş olmasıdır ve iş kazasıdır. Kaza 3 iş günü içerisinde SGK’ya bildirilmelidir. 04.08.2017 tarihinde olan kaza 05-06.08.2017 tarihlerinin hafta sonu olması nedeniyle 09.08.2017 tarihinde bildirilmiş olması gerekmektedir.
