OSGB Adına Çalışan Uzman ve Hekimin Çalışma Sürelerinin İş Kanununa Göre Değerlendirilmesi

OSGB Adına Çalışan Uzman ve Hekimin Çalışma Süreleri’nin İş Kanununa Göre Değerlendirilmesi’nde, İş Kanunundaki çalışma süresinden sayılan haller ile birlikte incelenmesi bulunmaktadır.

Bilindiği üzere Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekiminin bir işyeri ile mevzuatta belirtilen şartları yerine getirmek amacıyla yapabileceği hizmet sözleşme yöntemleri 3’e (üçe) ayrılmaktadır. Bunlardan birincisi farklı işverenler ile yapacağı kısmi süreleri sözleşme ile hizmet vermektir. İkincisi ise bir işverene bağlı olarak tam zamanlı Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi olarak hizmet vermektir. Bir diğer yöntem ise bir Ortak Sağlık Güvenlik Birimine bağlı olarak dışa görevlendirme yapılmak suretiyle bir işverene hizmet vermektir. Bizim üzerinde duracağımız konu bu üçüncü yöntemdir.

İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi için öncelikle İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği Madde:12’de; (1) OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en az bir;

1. a) İşyeri hekimi,
2. b) İş güvenliği uzmanı,
3. c) Diğer sağlık personeli,

istihdamı zorunludur.” şeklinde belirtilmiştir. İş Kanunundaki; işçi tanımı “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi,… denir” ve iş sözleşmesi de “Bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.” şeklinde tanımlanmıştır. Yani bu kişiler OSGB’lerde 4857 sayılı İş Kanununa göre işçi olarak çalışmaktadır. OSGB’ler bu kişileri İş Sağlığı Ve Güvenliği Kayıt Takip ve İzleme Programı (İSG-Katip) üzerinden dışa görevlendirme yaparak sözleşme yaptıkları işyerlerinde hizmet sunmaktadır. Madde:14;

“(1) İşyerinde çalışanlar arasından işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli görevlendirilmesi durumunda bu kişilerle işveren arasında; OSGB’lerden hizmet alınması durumunda OSGB ile işveren arasında sözleşme imzalanır.”

 Bu durumda sözleşme OSGB ve işveren arasında yapılmakta ve İSG profesyoneli işvereni (OSGB) tarafından dışa görevlendirilmiş olmaktadır.

Aylık Çalışma Sürelerinin Hesaplanması

İSG-Katip sistemi üzerinden İSG profesyonellerinin sözleşme süreleri incelendiğinde haftalık 45 saat üzerinden aylık 195 saate (52 hafta * 45 saat = 10,140 saat/yıl, 10,140 saat/yıl / 12 ay = 195 saat) kadar sözleşme yapılabilmekte. Buna ek olarak aylık 22.5 saat (270 saat / yıl / 12 ay = 22.5 saat/ay) olacak şekilde de ek mesai gösterilebilmektedir. Toplam 217.5 saat mesai için sözleşme yapılabilmektedir. Bu süreler işyerlerinde İSG hizmeti verilecek toplam süreler olarak hesaplanmaktadır.

İş Kanununa Göre Çalışma Süresinden Sayılan Haller

Bu durum OSGB’de tam süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir İSG Profesyoneli açısından incelendiğinde 4857 sayılı İş Kanunu Çalışma süresinden sayılan haller Madde:66;

         “a) Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler. (Maden işyerlerinde hizmet veren profesyoneller)

1. b) İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler. (OSGB’ce dışa görevlendirme yapıldığı durumda yolda geçirilen süreler)
2. c) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler. (OSGB’de görevlendirme yapılmaksızın boşta geçen süreler)
3. d) İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler. (OSGB’de görevlendirme yapılmaksızın boşta geçen sürelerde verilen görevler)
4. e) Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler. (Çocuk emziren profesyonellerin günlük emzirme süreleri)”

İş Kanununun 66. Maddesi incelendiğinde bu kanuna tabi çalışanların bu sürelerde çalışmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda bir hükme bağlanmamış olsa da çalışanların bu haklarının saklı olduğu açıktır.

Her ne kadar 6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa istinaden çıkarılan; İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik Madde: 12/5 ile İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik “Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.” hükmü yer alsa da, bu hükmün bireysel olarak işyerleri ile sözleşme yapan profesyonelleri kapsayacağı, bir iş sözleşmesi ile OSGB’de çalışan ve dışa görevlendirme ile hizmet veren İSG profesyonellerini kapsamayacağı açıktır.

Sonuç Olarak

Sonuç olarak; İSG profesyonellerinin çalışma süreleri bu hususlara göre yeniden incelendiğinde, İSG-Katip üzerinden yapılan dışa görevlendirmelerde ve sözleşmelerde, bu sürelerin de dikkate alınarak sözleşme yapılması, aksi takdirde 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen yıllık azami fazla çalışma süresi olan 270 (ikiyüzyetmiş) saatin aşılacağı ve bunun sonucunda hukuka aykırı bir durumun ortaya çıkacağı değerlendirilmektedir.

İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Çalışma Süresi‘nin aylık asgari çalışma miktarlarına ilgili yazımızdan ulaşabilirsiniz.