Pres Muayeneleri
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği‘nin EK-III Madde 2.4 uyarınca “Tezgâhlara yılda bir bakım ve muayene yapılması yeterlidir. Pres muayeneleri TS EN 692+A1 ve TS EN 693+A2 standartlarına uygun olarak gerçekleştirilir.” ibaresi yer almaktadır.
İş yerlerinde kullanılan “mekanik preslerin” muayeneleri TS EN 692+A1 standartına, “hidrolik preslerin” muayeneleri TS EN 693+A2 standartına uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Muayene kapsamında dikkat edilmesi gerekli hususlar ve bakılacak noktalar her iki standartta da ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Ancak ilgili standartlarda muayenelerin periyodik olarak hangi süre ve aralıklarla gerçekleşeceğine dair herhangi bir ibare bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin aynı maddesinde ” Bu bentte sayılan ekipmanlar için bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde yer alan hükümler uygulanmaz.” ibaresi yer almaktadır. Bu ibareden anlaşıldığı üzere; 13. maddede yer alan periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptırması( 01.10.2017 Tarihli İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğ, EKİPNET sistemi) zorunluluğu aranmamaktadır.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde periyodik kontrolleri kimlerin yapabileceği, kontrol süreleri ve periyodik kontrol sonucu düzenlenen belge(rapor)de bulunması gerekli hususlar açıkça belirtilmiştir. Ancak yukarıda belirtilen presler ve tezgahların muayenelerinin kimler tarafından yapılacağı, “muayene ve periyodik kontrol arasındaki farklar” ve “muayene sonucu düzenlenen belgede bulunması gerekli hususlar” ilgili yönetmelikte yer almamakta ve işyerlerinde tezgah ve preslerin muayeneleri nin yapılması hususunda farklı uygulamalar oluşabilmektedir. İlgili yönetmelikte “periyodik kontrol” tanımı açıkça yapılırken “muayene” ile ilgili olarak herhangi bir tanımlayıcı ibare bulunmamaktadır.
Aslında 24/4/2017 tarihine kadar tüm makine ve tezgahların İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği EK-III Madde 2.4 uyarınca periyodik kontrollerinin yapılması(kimlerin yapacağı, hangi sürelerle yapılacağı belirtilmişti.) zorunlu idi. İlgili tarihte yapılan değişiklik sonucu makina ve tezgahları periyodik kontrol yükümlülüğü kaldırılarak “Tezgâhlara yılda bir bakım ve muayene yapılması yeterlidir. Preslerin muayeneleri TS EN 692+A1 ve TS EN 693+A2 standartlarına uygun olarak gerçekleştirilir.” ibaresi gelmiş olup tezgah ve preslerin muayenelerinin kimler tarafından yapılacağı ve düzenlenecek muayene raporunun içeriğine dair kısımlar soru işareti olarak durmaktadır.
Sonuç olarak ilgili konunun açıklığa kavuşması ve farklı/yanlış uygulamaların önüne geçmek amacıyla İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde “muayene” kavramının net tanımının yapılması, muayenelerin kimler tarafından hangi periyotlarla yapılacağı, ve muayene sonucu düzenlenecek belgede yer alacak hususların belirtilmesi gerekmektedir.
Alper bey tezgah ve makina periyodik kontrolünde hukuki sorumluluk nedir yapan kontrol yapılan tezgah ta iş kazası olunca
1-Yönetmelikte tezgahlar için süre 1 yıl olarak öngörülmüş, yani periyodu belirtilmiştir. Preslerin muayene aralığının ise yönetmeliğin pk için düzenlenen maddesi baz alınarak imalatçı ve risk değerlendirmesine göre belirlenebileceğini düşüyorum. Çünkü pk tanımında “muayene” ifadesi de kullanılmıştır. Katılır mısınız?
2-Sizce “tezgahlar” hangi iş ekipmanlarını kapsamaktadır?
3-Pres tezgahı pres muayenesi kapsamında mı yoksa tezgahların muayenesi kapsamında mı değerlendirilmelidir?
Hakan Bey Merhabalar,
1) Öncelikli olarak sizin de belirttiğiniz üzere ilgili yönetmelikte “Tezgâhlara yılda bir bakım ve muayene yapılması yeterlidir” ibaresi yer almaktadır. Bu nedenle tezgahların muayene aralığını 1(bir) yıl olarak alabiliriz. Presler için ise eğer imalatçının verilerinde muayene aralığı belirtilmiş ise bu muayene aralığını dikkate almak eğer belirtilmemişse yönetmeliğe göre en geç yılda bir yapılması gereklidir. Ancak işyerinde kullanılan preslerin özellikleri, kullanım sıklığı ve risk değerlendirmesi sonucu elde edilen bilgiler sonucunda muayenenin daha sık yapılması gerekliliği belirtilirse muayene aralığı düşürülebilir.
İlgili yönetmelikte periyodik kontrol tanımında sizin de belirttiğiniz gibi muayene ibaresi yer almaktadır. Ancak; ilgili tanımda “İş ekipmanlarının, bu Yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak, yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetleri” ibaresi yer almakta olup muayene tabiri virgül ile ve bağlacı aracılığıyla bağlanmıştır. Bu noktadan yola çıkarsak muayene kavramını birebir periyodik kontrolle bağdaştırmak yerine yalnızca periyodik kontrol sürecinin bir parçası olarak düşünmek gerekir.
2) Tezgah kavramı ilgili yönetmelikte birebir tanımlanan bir kavram olmamakla beraber saha deneyimleri dikkate alınarak düşünüldüğünde “tornalar, frezeler, CNC tezgahları, planya, sütünlu matkaplar vb.” tezgah olarak kategorilendirilebilir. Ancak güvenli bölgede kalmak amacıyla pres harici kurulu tüm iş ekipmanlarını tezgah olarak kabul ederek muayenelerini yılda bir yaparak sonuçlarını rapora bağlamak gerekir diye düşünüyorum. Örnek olarak; el taşlaması olarak tabir ettiğimiz seyyar taşlama makinaları için muayene raporu düzenlenmesi gerekmeyebilir, fakat bir plastik enjeksiyon makinası için muayene yapılması gerektiğini düşünüyorum. Yine de belirtmekte fayda var, tezgah kavramı gri bir alan olduğu için tereddütte kalınan ekipmanlar için güvenli alanda kalarak muayenelerinin yapılmaları ve sonucu bağlanmaları faydalı olacaktır.
3) “Pres tezgahı” ibaresi bazı sektör ve işyerlerinde her ne kadar kullanılmakta ise de TS EN 692, TS EN 693 standartları ve ilgili yönetmeliklerde “pres” olarak geçmekte olup bu noktada preslerin(pres tezgahlarının) muayenesinin yukarıda belirtilen standartlara uygun olarak dikkate alınması gerekir diye düşünüyorum.
İlginiz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.
Gerçekten çok faydalı bilgiler teşekkür ederim