Şartlı Mülteci ve Başvuru Sahibi Çalışma İzni

6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa göre uluslararası koruma çeşitleri; mülteci, ikincil koruma, şartlı mülteci, başvuru sahibi ve geçici koruma olmak üzere başlıklara ayrılmaktadır. Bu yazımızda başvuru sahibi ve şartlı mültecilerin tanımı yapılacak ve çalışma izinleri konusu incelenecektir. Diğer koruma çeşitlerinin Türkiye’de çalışma haklarını; Mülteci Çalışma İzni (Hakkı), İkincil Koruma Çalışma İzni (Hakkı), Geçici Koruma Çalışma İzni yazılarımızdan inceleyebilirsiniz. 

Şartlı Mülteci Nedir? 

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa göre; Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.

Şartlı mülteci statüsü verilenlere, yabancı kimlik numarasını içeren birer yıl süreli kimlik belgesi düzenlenir.

Başvuru Sahibi Nedir?

Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi ve Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kişilerin Çalışmasına Dair Yönetmeliğe göre, uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş olan kişiler başvuru sahibi olarak adlandırılır.

Mülakatı tamamlanan başvuru sahibine ve varsa birlikte geldiği aile üyelerine, uluslararası koruma talebinde bulunduğunu belirten ve yabancı kimlik numarasını içeren altı ay süreli Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi düzenlenir. Başvurusu sonuçlandırılamayanların kimlik belgeleri altı aylık sürelerle uzatılır.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mülteciler İzin Almadan Türkiye’de Çalışabilir mi?

Başvuru sahibi veya şartlı mülteciler, çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışamaz veya çalıştırılamaz. Bu yabancılar çalışma izni almak için, yetkili makamlardan alacakları başvuru belgeleri veya statülerini gösteren kimlik belgeleri ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına başvurabilirler.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mülteciler Çalışma İznine Ne Zaman Başvurabilir?

Çalışma izni başvurusu uluslararası koruma başvurusu tarihinden altı ay sonra yapılabilir. Altı ay geçmeden yapılacak başvurular reddedilecektir.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilere Çalışma İzni Verilmesinde Bölge Sınırı Var mıdır?

Belirli bir ilde ikamet etme yükümlülüğü getirilen başvuru sahibi ve şartlı mültecinin, bu il sınırları dışında çalışma izni almak için yaptığı başvurular, İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak sonuçlandırılır.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilerin Çalışma İzin Başvuruları Nasıl Yapılır?

Çalışma izni başvuruları e-Devlet üzerinden Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına yapılır. Başvuruda talep edilen belgelerin taranarak yabancıların çalışma izinleri otomasyon sistemine yüklenmesi, yabancıya ve işverene ait bilgilerin girilmesi, istenilen belgelerin Bakanlığa ulaştırılması gereklidir.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilerin Çalışma İzni Uzatma Başvuruları Nasıl Yapılır?

Aynı işveren yanında çalışmaya devam edecek yabancıların çalışma izni uzatma başvuruları e-Devlet üzerinden Bakanlığa yapılır. Çalışma İzin Başvuru Nasıl Yapılır isimli yazımda çalışma izin başvurularının nasıl yapılacağı anlatılmıştır. İşveren değişikliği olan uzatma başvuruları reddedilir. Çalışma izni uzatma başvurusunda başvuru sahibi veya şartlı mülteciye ilişkin geçerli kimlik belgesinin ibrazı aranır. Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni geçerlilik süresi dolmadan yapılır. Başvuru sahibi veya şartlı mülteci geçerli kimlik belgesi olmak ve uzatma başvurusu yaptığını belgelemek kaydıyla, çalışma izni uzatma başvurusunun yapıldığı tarihten itibaren bu başvuru sonuçlanıncaya kadar, aynı işyerinde çalışmaya devam edebilir.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilerin Çalışma İzni Olmadan Çalışabileceği Alanlar Var mıdır?

Mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak başvuru sahibi ve şartlı mülteci statüsü sahibi yabancılar, çalışma izni muafiyeti kapsamındadır. Çalışma izni muafiyeti başvuruları, uluslararası koruma sağlanan ildeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne yapılır.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilerin Çalışma İzin Başvuruları Hangi Hallerde Reddedilir?

Uluslararası koruma başvuru tarihi üzerinden altı ay geçmediğinin, Bakanlığa gerekli belgelerin teslimi dâhil başvuru tamamlandığında, kimlik belgesinin geçerlilik süresinin otuz günden az kaldığının, 6458 sayılı Kanun uyarınca kesinleşmiş sınır dışı kararı alındığının, belirli bir ilde ikamet etme yükümlülüğü getirilen başvuru sahibi ve şartlı mültecinin bu il sınırları dışında çalışma izni almak için yaptığı başvurularda İçişleri Bakanlığınca olumsuz görüş bildirildiğinin tespiti halinde çalışma izni veya çalışma izni uzatma başvurusu reddedilir.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilerin Çalışma İzni Başvurularında Eksik Evrak Olması Halinde Neler Yapılmalıdır?

Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının tespiti halinde, eksik belgelerin tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Eksik evrakın on beş gün içerisinde yabancıların çalışma izinleri otomasyon sistemine yüklenilmesi veya Bakanlığa ulaştırılması durumunda değerlendirme süreci devam eder. Aksi halde başvuru reddedilir.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilere Verilecek Çalışma İzinlerinin Süresi

Başvuru sahibi veya şartlı mülteci adına düzenlenen çalışma izni süresinin kimlik belgesi süresinden uzun olması halinde İl Göç İdaresi Müdürlüğünce çalışma izni süresi esas alınarak yeni bir kimlik belgesi düzenlenir.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilere Verilecek Çalışma İzinleri İkamet İzni Yerine Geçer mi?

Başvuru sahibi veya şartlı mülteci adına düzenlenen çalışma izni veya çalışma izni muafiyet belgeleri 6458 sayılı Kanunda düzenlenen ikamet izinleri yerine geçmez.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilere Ödenecek Ücretlerde Bir Alt Sınır Var Mıdır?

Başvuru sahibi veya şartlı mülteciye asgari ücretin altında ücret ödenemez.

Başvuru Sahibi veya Şartlı Mültecilere Verilen Çalışma İzinleri Hangi Hallerde Geçerliliğini Yitirir.

6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanununun 15 inci maddesinde yer alan hallerden birinin ortaya çıkması, başvuru sahibi veya şartlı mülteci statüsü sahibi kişilerin veya işverenin talebi veya yabancı hakkında 6458 sayılı Kanun uyarınca kesinleşmiş sınır dışı kararı alındığının İçişleri Bakanlığınca bildirimi üzerine Bakanlıkça çalışma izni iptal edilir.

Çalışma izni belgesi süresinin sona ermesi veya iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybeder.